Bác bảo vệ sống không được quá năm năm, hắn chỉ nhớ mang máng vào những ngày cuối cùng của cấp một thì bác qua đời. Nghe đồn rằng bác ở đây lâu lắm rồi, từ hồi giải phóng xong một hai năm khi mà nơi này còn là bệnh viện thì bác đã làm bảo vệ ở đây rồi.
Hắn nhìn thấy bác bảo vệ già chơi cờ một mình mà nảy sinh lòng quan tâm với bác. Không biết con cái bác đâu mà để bác làm việc và sống tại một nơi không xứng cho người già cả như bác.
“Con đánh với ông một ván nha” Hắn tiến gần tới cụ, phải nhắc lại tới mấy lần bác bảo vệ già mới nghe rõ, bác quay sang cười hiền từ như một lão già bước ra từ chuyện cổ.
“Con biết đánh à? Con nít bây giờ đâu có thích chơi cái này đâu?” Bác bảo vệ không hỏi tại sao hắn lại lang thang ở đây mà chỉ cười hiền diệu với hắn, hắn gật đầu một cái rồi ngồi cạnh bác bảo vệ bên băng ghế đá.
Bác bảo vệ trộn cờ lại, rồi lựa quân xanh ra quân xanh, quân đỏ ra quân đỏ rồi sắp xếp lại một cách cẩn thận mới đẩy bàn cờ về phía trước hắn. Hắn đã tiếp xúc với cờ từ khá sớm, tuy nhiên chỉ qua sách và giải cờ thế chứ chơi với người khác thì không nhiều. Gia đình và lũ nhóc ở xóm của hắn chẳng ai có hứng thú với bộ môn này cả.
Hắn đẩy quân pháo ra phía trước, dự định ban đầu là áp dụng thế song pháo để thắng nhanh nhất có thể. Bác bảo vệ vẫn cứ bình thản như cũ, quân chốt của bác bắt đầu di động trên bàn cờ. Hắn cảm thấy cách chơi cờ của bác hơi lạ, không nhanh mà rất chậm và hưởng thụ.
Hắn thì liên tục lên pháo, lên xe thậm chí tiến cả mã để tấn công tổng lực nhưng mỗi lần mà hắn chuẩn bị bày thế chiếu thì đã phát hiện một bức tường phòng thủ vững chắc. Mỗi khi quân pháo của hắn có ý định ăn đi một quân cờ nào thì ngay lập tức quân pháo đó đều nằm trong vòng nguy hiểm.
Sau hơn hai mươi nước cờ, hắn đã thành công trong việc đẩy cặp song pháo áp sát tướng địch. Cờ của bác thì đã bị ăn hết hai quân xe và chốt, còn hắn thì chỉ còn lại cặp song pháo và dàn tốt chưa bị tổn thương gì nhiều.
Lại qua hơn chục nước cờ nữa, lúc này quân pháo của hắn đã bị kẹp chặt trong vòng vây của địch. Hắn bắt buộc phải bỏ pháo hoặc xe, tất nhiên hắn không thể bỏ kế hoạch song pháo ban đầu, quân xe cuối cùng trên bàn cờ ngã xuống. Hai quân pháo chỉ còn cách một chút là tới chiến thắng.
“Chiếu nhỉ?” Bác cười ha hả, tay vuốt vuốt bộ râu trắng muốt mọc lưa thưa.
“Hả” Hắn nhìn lại bàn cờ, thì thấy quân pháo của bác không biết từ lúc nào đã lẻn ra hậu tuyến của hắn, hai quân pháo nằm song song nhau đối diện là quân cờ tướng trơ trọi không thể phòng thủ.
“Chơi tốt lắm, còn giống con trai bác nhiều lắm” Hắn giã đầu cười mỉm chi, tay lại sắp xếp quân cờ cho ván cờ mới. Tuy nước đi của bác không quá mạnh bạo và thật tình thì số quân cờ của bác mất nhiều hơn hắn nhưng hẳn chỉ mãi mê tấn công mà không đoái hoài gì tới phòng thủ.
“Bác có con trai hả?” Hắn lần nữa đi quân pháo đầu tiên.
“Ba đứa, cháu giống đứa út nhất. Nó cũng thông minh, có lẽ là không bằng cháu nhưng nó vẫn làm cho bác tự hào rất nhiều?” Bác bảo vệ vừa đánh vừa cười, thần trí của bác vẫn còn rất minh mẫn, quân xe trong tay bước tiến tới trước núp sau quân tốt.
“Thế mấy anh đâu hết rồi bác” Hắn không tự chủ được nói, nhưng sau khi lời ra khỏi miệng hắn mới thấy lời nói của mình kém khôn ngoan tới cỡ nào.
Tay bác khựng lại một chút, rồi tiếp tục đi như không có gì xày ra. Sau vài nước cờ qua lại, mãi chưa có ai ăn được của ai quân nào, lúc này bác mới chậm rãi nói.
“Bác là lính, nhưng là của chế độ cũ, ba đứa con thì lớn lên mỗi đứa một khác. Thằng hai thì đi lính chế độ cũ như bác, thằng ba thì đi theo cách mạng, còn thằng út thì ở nhà đàn hát, múa ca. Thằng út nó thông minh, nên nó sợ chết, nó sợ chiến tranh cho nên không đi theo hai thằng anh của nó. Kể ra cũng lạ, cả nhà có ba thằng con trai, mà hai thằng con đầu thì đứng khác chiến tuyến chĩa súng vào nhau mà bắn, thằng con út thì vô tư lự mà chỉ lo ăn học. Khác biệt là vậy, nhưng tới tết ba anh em nó về, ở chơi thương nhau lắm, thằng anh thì nhường thằng em, thằng em lại kính thằng anh, cho nên cứ tới tết là bác mong mấy thằng nhỏ về chơi”
Hắn say sưa nghe lời của bác bảo vệ, câu chuyện về người đàn ông sống qua hai thế hệ này làm cho hắn cảm thấy hứng thú vô cùng. Kiếp trước, câu chuyện này hắn đâu có biết và cũng đâu có muốn biết, nhưng giờ nó lại làm hắn cảm thán vô cùng.
“Thằng út nó chết năm bảy mươi hai, mùa hè đỏ lửa. Bác làm sĩ quan cũng bị thương nên về làm vườn ở Sài Gòn, thằng hai với thằng ba cũng ít nói chuyện với nhau từ đó. Thằng nào cũng coi thằng út chết là lỗi mình, mà nào có như vậy. Thằng út nó chết là tại thời cuộc, cầm bút như nó khó mà sống ở cái thời đó. Cái giải phóng, anh em nó không nhìn mặt nhau luôn, thằng hai thì đi vượt biên, mà nó đi trên một con tàu mà mãi mãi không thể cập bến được. Thằng ba lấy vợ, bệnh rồi cũng đi theo. Sau cùng, còn lại một thằng già này chơ vơi với mấy con cờ, người đầu bạc như bác vậy mà đội khăn tang ba đứa con, mà cũng do bác làm sĩ quan nên chẳng xin việc hay làm gì được hết ráo, may là hồi xưa làm được chân bảo vệ bệnh viện, lúc mở trường thầy thương nên cho ở lại”
Bác vừa nói vừa cười nhè nhẹ, cái giọng cười hắc hắc như của một ông lão đánh cá chỉ vớt lên được một đống rác. Giọng bác không buồn mà sao nghe não nề, bác thở dài mấy lần trong lúc kể chuyện, còn hắn thì cứ chết lặng tại chỗ chả biết nói câu sao cho đặng.
“Con xinh lỗi” Hắn lẩm bẩm trong miệng, hắn nhìn chăm chú vào bàn cờ để trốn tránh không nhìn thẳng vào ánh mắt của một con người mang trên vai cả thế hệ. Hắn tiếp tục thua, quân cờ của hắn tụ lại một chỗ để bảo vệ chủ tướng, hắn không tấn công mà dồn hết sức phòng thủ nhưng hắn lại để thế song pháo hạ một lần nữa.
“Có gì đâu con, bác già. Không buồn, không vui họa có chăng chỉ là đêm đêm nằm chán không có ai chuyện trò” Bác bảo vệ vừa nói vừa xoa đầu hắn, mái tóc của hắn để mặc cho bác vo thành một đống tơ vò.
Hắn để ý thấy hai hoen mắt bác đỏ hoe nhưng bác không khóc. Bác chỉ lẳng lặng chịu đựng cái số phận mà ơn trên đã ban xuống cho bác. Cũng như hắn kiếp trước chỉ ngẩng đầu chờ ơn trên ban phước lành xuống cho mình mà không phấn đấu.
Nhưng cái mạng sống này của hắn là của “Thượng Đế” ban xuống, không phải là của hắn thế nên bằng mọi giá hắn phải sống khác, sống đúng với giá trị của sinh mạng này.
“Làm thế nào mà con có thể thua vậy bác, con chưa hiểu là con sai chỗ nào. Kinh nghiệm hay vốn dĩ con không có khả năng với cờ” Hắn hỏi, bác lúc này lại nở nụ cười hiền diệu quen thuộc.
“Bác cũng chơi đâu có hay, bác cũng chả có tí năng khiếu nào về môn này hết. Huống hồ bác lại không hề thông minh hơn con. Bác thắng là vì bác biết cách tiết chế quân cờ của mình mà thôi”
Hắn mãi chẳng thể hiểu nổi bác đang nói gì. Quân cờ trên tay hắn lại đặt xuống lần nữa, lần này hắn đi quân mã đầu tiên. Bác cũng đặt tay xuống di chuyển quân cờ của mình, sau mấy bước thế cờ của cả hai lại lâm vào cảnh hòa hoãn, cứ như vậy sẽ giống với cách mà hắn để vuột mất cả trận đấu trong tay hai ván trước.
“Ván đầu tiên, cháu tấn công mạnh nhất, dữ dội và táo bạo không thể tiết chế hay để tâm tới hậu tuyến, ông cho cháu ăn thật nhiều để chủ quan rồi đẩy con tấn công vào những quân cờ mà con cho là có tác dụng nhất, rồi núp pháo sau chốt mà lẻn ra phía sau. Thật sự thì ván này con thua chỉ là tại con quá ham ăn những mục tiêu lớn mà thôi”
Bác chỉ tay vào bàn cờ, đợi hắn gật đầu mấy cái tỏ ý hiểu ông mới tạm dừng lại một chút. Tiếp sau đó ông tiếp tục nói.
“Ván thứ hai, cháu chỉ tập trung vào phòng thủ. Đánh như vậy thì con chỉ có thể kéo dài chứ không thể thắng, con thua vì chủ động phòng thủ mà không tấn công bị động, như ván trước con chủ động tấn công mà bị động phòng thủ. Bác không thông minh tới mức có thể tính trước mấy nước đi tiếp theo, nhưng bác dựa vào lối đánh của con để lựa chọn tấn công hay phòng thủ. Con hiểu chưa?”
Hắn gật đầu, đợi não bộ hắn thông suốt một chút hắn mới đánh tiếp quân tiếp theo. Sau hơn chục nước cờ, ván thứ ba hắn vẫn thua nhưng hơn hai ván trước một chỗ là hắn đã thành công chiếu bác hai lần.
“Đó là cách, để đánh một ván cờ. Phải linh động, chủ động lo cho tương lai nhưng đừng lập kế hoạch cụ thể, chăm chút quá khứ nhưng đừng bám víu vào nó quá”
Có vẻ thấy rõ sự tiến bộ của hắn cho nên bác rất vui, cười liền mấy tiếng. Hai tay bác bác vỗ vỗ vào vai hắn, bác xiết hơi chặt rồi nói một cách thật tự hào.
“Bác thật sự mong, để thấy được tương lai của con. Bác không biết con lớn lên sẽ trở thành ai, nhưng bác biết chắc chắn con có thể giỏi mọi thứ mình làm, đơn giản chỉ cần nhớ quy tắc ván cờ của lão già này thôi. Nhưng, con hãy nhớ bây giờ thì dễ, làm thế nào để đánh một ván cờ là chuyện có thể tính toán, thứ con còn phải tính toán có nhiều chông gai hơn nhiều.
Hắn cười đáp lại sự kỳ vọng của hắn, cuộc gặp gỡ này đã giúp đỡ hắn rất nhiều.
“Vấn đề gì thế bác?”
Bác xoa đầu hắn rồi vươn vai một cái, bác đưa mắt nhìn về phía sân trường lá rụng cô liêu không có một bóng người.
“Làm thế nào để sống một cuộc đời”
Sau này hắn mới biết, đó không phải là câu hỏi.