Lý Tam Giang dừng bước, quay người cũng nhìn về phía cánh đồng lúa: “Thực ra, những gì con đọc trong sách cũng không sai. Nhà nông chúng ta, thấy lúa trong ruộng tốt, trong kho có gạo, trong nồi có cơm, không lo đói là tâm an rồi, đứng đâu cũng được, nhắm mắt hít một hơi, đó là ngọt ngào.”
“Con hiểu rồi.”
“Không, con không hiểu đâu, Tiểu Viễn Hầu à, con chưa từng thực sự đói nen không thể nào thực sự hiểu cảm giác này. Chúng ta nè, có thể ăn no bụng mỗi bữa, thực ra cũng chưa được bao lâu. Có điều, dù thế nào đi nữa cũng không thể so với thời kỳ trước giải phóng.”
“Hả?” Lý Truy Viễn ngạc nhiên hỏi, “Trước giải phóng, mọi người đều ăn no cơm à?”
“Đúng vậy, trước giải phóng, ai cũng có thể ăn cơm no, không ai đói.”
“Ông cố, ông nói hình như không đúng.”
“Bởi vì gia súc không tính là người mà.”
“Hả?”
“Tiểu Viễn Hầu à, trước giải phóng, ông cố con đây cũng từng đi xông vào Thượng Hải rồi.”
“Vậy ông cố có quen biết Hứa Văn cường không?”
“Hứa Văn cường là ai? Không quen. Ông cố con thời đó đi tàu, tiện lắm, dù sao Nam Thông và Thượng Hải chỉ cách nhau một con sông thôi. Lúc đó nghĩ, Thượng Hải lớn thật, tìm việc làm chắc dễ hơn, dù sao cũng hơn ở nhà cày cấy cho địa chủ. Cũng may, vừa đến nơi, đã tìm được việc làm ngay rồi.”
“Ông cố tìm việc gì vậy?”
“Đội khiêng xác.”
“Ông cố vào nhà xác làm việc à?”
“Hé hé, thời đó có nhà xác, nhưng người bình thường làm sao mà vào được nơi đó, Vừa khiêng vào thì đã phải ba chân bốn cẳng chạy ra. Chết cũng không nổi đâu. Ông ngoại con vào đội khiêng xác, thời đó chính phủ thành phố cấp một ít tiền, cũng có một số thương gia quyên góp, công việc là… mỗi sáng sớm đi thu xác, khiêng những xác chết trên đường phố mà cả trong ngõ ngách rồi đưa đến nghĩa trang gần đó để xử lý. Lúc sung túc, còn có một vài cái quan tài quyên góp để bỏ vào, nhưng không phải một người một cái quan tài đâu, mà là rất nhiều người chen chúc vào cùng một cái quan tài, bị nhồi nhét đầy ắp. Ông ngoại còn nhớ có lần, rất nhiều đứa trẻ như con được đưa đến, phải mất rất nhiều công sức mới nhét vào được. Aiz, lay không được, cũng không lay nổi. Biết là ý gì không?”
“Là quan tài quá nặng nên bên ngoài không lay được, bên trong nhồi nhét quá chặt nên bị kẹt cứng, cũng không lay được đó?”
“Đúng rồi. Đây là lúc sung túc mới có quan tài, lúc khốn khó thì từng thi thể được cuộn trong một tấm chiếu, lúc không kịp đốt cũng không kịp chôn thì vứt ra nghĩa địa hoang ở ngoại ô, tiện cho chó hoang. Nếu đến mùa đông, hơ hơ, còn dữ dội hơn, thật sự là cực chết người.Sáng sớm đi ra đường là có thể nhìn thấy rất nhiều người dắt díu con cái kề sát nhau, cóng đến đóng băng thành tảng.”
“Tiểu Viễn Hầu à, đó là Thượng Hải lớn đấy, thời đó chính là thành phố lớn, giàu có, bất kỳ ai ở đó, chỉ cần chìa tay ra một chútcũng đủ cho cả nhà người bình thường ăn uống no đủ rồi. Nhưng ông ngoại con đây, thực sự là cả năm từ đầu đến cuối, việc làm nhiều không làm hết, thực sự là không làm hết.”
“Lúc đó ông cứ nghĩ… Rõ ràng trên đường phố có rất nhiều ô tô kiểu Tây, rõ ràng là chỉ cách ngoại thành mười dặm là đô thị có rất nhiều người nước ngoài ở, ngẩng đầu lên là nhà hàng, rạp hát, tòa nhà cao tầng, người ra vào đều ăn mặc kiểu Tây, quý tộc giàu có, nhưng trong những khe tường, ngõ hẻm, mỗi ngày đều có thể thu được xác người chết vì đói. Nghĩ mãi, ông ngoại con cuối cùng cũng hiểu ra một đạo lý.”
“Đều là một đôi mắt một cái mũi hai chân đi lại, nhưng chỉ có một nhóm nhỏ mới được coi là người, những người còn lại… không, những con khác, mẹ nó đều là mệnh hèn mọn.”
“Mà khoan, cũng không đúng, súc vật cũng có giá trị, khi đói còn được nhét thêm một nắm cỏ nữa, nhưng những người đó, thậm chí còn không được một tấm ván quan tài, chết rồi được thu gom cũng là do trên đó cảm thấy ảnh hưởng đến cảnh quan đô thị.”
Lý Truy Viễn hơi dùng sức ôm lấy cổ Lý Tam Giang, áp mặt vào lưng ông cô: “Vậy ông cố chính là lúc đó mới học được kỹ năng à?”
“Xem như thế đi, hồi đó khiêng xác cả ngày, cũng chỉ kiếm được đủ ăn uống trong ngày; bây giờ vớt được một cái, có thể cho ông ăn ngon uống ngon một thời gian. Vẫn là giải phóng tốt, con người cuối cùng cũng là con người, cũng trở nên có giá trị hơn.”
“Ông con cũng nói, hồi nhỏ làm người hầu cho địa chủ bị đánh bằng roi.”
“Nghe Hán Hầu nói nhảm cái gì, ông ta lông vừa dài đủ thì đã giải phóng, những địa chủ đó cũng bị… Ủa, Tiểu Viễn Hầu, con nói không phải Hán Hầu à?”
“Là ông Bắc.”
“Hahaha, là ông nội của ba con ở thành phố à?”
“Ừ, ông ấy nói, nếu không phải thực sự không sống nổi thì lúc đó ông ấy cũng sẽ không đi theo đội ngũ làm cách mạng.”