Giả Hoàn đang cân nhắc, cửa phòng bỗng nhiên bị đẩy ra, chỉ thấy Công Tôn Lượng trên mặt mang theo nước mắt đi tới:
- “Giả sư đệ, ân sư mời ngươi đi qua nói chuyện.”
Giả Hoàn đem thư tín cất kỹ, đứng dậy, cười nói:
- “Công Tôn sư huynh, Sơn trưởng đảm nhiệm Thuận Thiên Tuần phủ là đại hỉ sự, ngươi như thế nào khóc? Bởi vì cái gọi là: Ngửa mặt lên trời cười to đi ra cửa, chúng ta há lại là bồng hao nhân.”
Công Tôn Lượng ngượng ngùng cười, hắn với ân sư tình như phụ tử. Những năm này sớm chiều ở chung, phụng dưỡng hai bên, tình cảm thâm hậu. Sắp phân ly, nỗi buồn ly biệt đột khởi, thương tâm rơi lệ.
...
...
Đến Khúc Thủy Viện,
Một lão bộc chỉ huy vài đệ tử thu thập hành trang của Sơn trưởng. Công Tôn Lượng lưu lại hỗ trợ để Giả Hoàn đơn độc đến thư phòng gặp mặt.
Trong thư phòng mang theo thư hương, văn nhã khí tức. Sơn trưởng Trương An Bác nga quan bác đái, tại trước bàn sách do dự, suy xét.
Bóng đêm từ ngoài cửa sổ mang theo thanh hàn mùa đông, xuyên thấu vào phòng.
Trương An Bác cười, ra hiệu cho Giả Hoàn ngồi xuống, chậm rãi nói:
- “Giả Hoàn, ta rời đi thư viện, có Ấu An huynh tại, ngươi việc học không cần lo lắng. Kinh nghĩa chỗ nào không hiểu, có thể viết thư cho ta.”
Giả Hoàn gật đầu:
- “Tạ Sơn trưởng, đệ tử biết.”
Sơn trưởng sắp rời thư viện, có nhiều chuyện phải xử lý, lại an bài, thiên đầu vạn tự, còn băn khoăn nghiệp học của hắn, quả thực trong lòng cảm kích.
Sơn trưởng Trương An Bác cảm thán nói:
- “Đáng tiếc, ta chỉ giáo thụ ngươi mấy thiên 《 Xuân Thu 》. Thánh Nhân hiệu đính Xuân Thu, ngôn ngữ tinh tế ý nghĩa sâu xa. Đọc thông Xuân Thu, với ngươi mà nói, vô cùng hữu ích. Ngươi còn chưa có tên chữ?”
Giả Hoàn áy náy nói:
- “Đệ tử tạ Sơn trưởng quan tâm. Đệ tử trước đây đã gửi thư cho Nghiệp sư, thỉnh ban thưởng tên chữ.”
...
Hắn tất nhiên là nghe ra được Sơn trưởng muốn ban cho hắn tên chữ, chính xác đối với hắn rất tốt, nhưng Nghiệp sư Lâm cử nhân lại là người thầy đầu tiên, dù dạy được một năm nhưng giúp hắn rất nhiều, nhờ có Lâm cử nhân và Diệp Giảng Lang mới kéo hắn ra khỏi Vinh quốc phủ, mới có được ngày hôm nay.
Sơn trưởng Trương An Bác cũng không ngại, vuốt râu cười khẽ, nói:
- “Tốt. Tôn sư trọng đạo, phẩm hạnh đoan chính. Lâm Tử Tu có thể có đệ tử như ngươi, đủ an ủi bình sinh.”
Lại nói:
- “Ngươi kim khoa chưa từng tiến học (đậu Tú tài), có thể đối tình cảnh của ngươi trong phủ có ảnh hưởng? Ta nghe Văn Ước nói, chút thời gian trước, tôi tớ trong phủ còn tới trấn nháo sự?”
Giả Hoàn lắc đầu nói:
- “Thực không có ảnh hưởng. Chỉ là quản gia của Ninh Quốc phủ.”
Chuyện này quá nhỏ, hắn đã thao tác đâu vào đấy, nên không sợ ảnh hưởng, thanh danh của hắn truyền khắp Kinh thành, trong Giả gia không có khả năng không biết. Cho nên, hắn không cần thỉnh Sơn trưởng hỗ trợ.
Trương An Bác gật đầu:
- “Truy tìm nguồn gốc, Trí tri, Thành ý, Chính tâm, Tu thân, Tề gia, Trị quốc, Bình thiên hạ. Nho giả làm như thế!”
...
Giả Hoàn khóe miệng nhếch lên, cười khổ, không đáp lời. Hắn chỉ là con thứ Giả gia. Tại cái xã hội cổ đại quan niệm vô cùng nghiêm trọng, đích thứ chi phân, trong gia tộc con trai trưởng và con thứ đãi ngộ, thừa kế, địa vị xã hội khác biệt một trời một vực. Tề gia là Giả Bảo Ngọc.
Trương An Bác nhìn một chút khuyên nhủ:
- “Giả Hoàn, nhất định không thể tự coi nhẹ mình. Bản triều lấy thân phận con thứ trở thành danh thần, Tể phụ có chừng mấy vị. Ngươi lấy đó làm gương.”
Giả Hoàn nói: “Vâng, Sơn trưởng.”
...
...
Tất nhiên hắn biết, con thứ lấy được công danh, sẽ lấy thân phận người đọc sách cùng đủ loại ưu đãi tự làm một phen sự nghiệp. Hắn học lên càng cao, có chức tước chắc chắn sẽ nắm quyền chủ đạo của Giả gia. Nhưng vấn đề để làm trọng thần triều đình cần bao nhiêu năm? Mà hắn còn mang danh “thiên tài” còn bị chèn ép nhiều, chưa chắc đã được trọng dụng.
Giả gia qua mấy năm liền muốn xong đời. Đại hạ tương khuynh, hắn chưa kịp phấn đấu thì đã bị mang đi chém đầu.
Sơn trưởng Trương An Bác khuyên một câu, thấy hắn không hứng thú, liền không nói, chỉ dặn dò để cho hắn không bị phân tâm sự tình Đông Trang Trấn, muốn chuyên tâm học tập.
Ra khỏi căn phòng của Sơn trưởng, trăng sáng treo cao. Giả Hoàn tự giác lưu lại Khúc Thủy Viện hỗ trợ đóng gói hành lý.
...
Trong lòng suy nghĩ chuyện của hắn kế hoạch xem như hoàn thành bảy, tám phần,
Thứ nhất, trúng Cử nhân xong, còn phải về Vinh quốc phủ bố trí một phen, lưu lại chờ sau này trở lại đón Triệu di nương, Tam tỷ tỷ.
Thứ hai, trốn khỏi Kinh thành, dùng bạc mua thân phận mới hợp pháp, làm lộ dẫn. Liễu Dật Trần đời đời thư lại, sớm đã hỏi hắn, các nơi trong nha môn đều có loại hộ khẩu trong sạch “tuyệt hậu”. Tra cũng không thể tra. Có thân phận mới, cầm bạc mang theo Tình Văn, Như Ý cao chạy xa bay, cắt đứt quan hệ với Giả gia.
Sơn trưởng, Giảng Lang, hảo hữu cùng chung vai sát cánh, trải qua hoạn nạn, sinh tử,...hắn cũng không biết nên nghĩ sao?
Nhớ tới Bảo Trâm, Bảo tỷ tỷ một cô nương rất tốt, xinh đẹp, từng thay hắn mưu đồ, cái chuyện tình tay ba Bảo, Đại, Trâm hắn lười dính vào, nhưng không thể nhìn nàng gả cho Bảo Mặt To, sau đó vườn không nhà trống, tạo thành bi kịch nhân sinh. Trước khi đi, nên nhắc nhở nàng một tiếng;
Còn tiểu cô nương xinh xắn Thải Hà. cũng nên đem cả nhà Lai Vượng con dâu thanh lý.
Còn có Hương Sơn Tê Hà quan Tần Đại mỹ nhân, chờ mong hắn có thể giải khai kết cục cái chết của nàng, nàng không ở mãi Tê Hà quan được.
Những thứ dấu vết, ân tình này đều phải xử lý xong, mới có thể đi, có chút phiền toái. Nhưng chung quy coi như trong khả năng của hắn có thể giải quyết.
Trong bất tri bất giác, hắn ở Kinh thành ràng buộc càng ngày càng nhiều.
...
...
Sáng hôm sau,
Trước đại môn thư viện, các Giảng Lang, đệ tử dưới sự dẫn đầu của Diệp Giảng Lang, tiễn đưa Sơn trưởng Trương An Bác, Kiều Như Tùng, Bàng Trạch.
Mọi người đều luyến tiếc ly biệt,
Sơn trưởng Trương An Bác, hành lý đã xếp lên xe ngựa chờ dưới đường lớn, chắp tay một cái, hòa ái nói:
- “Chư vị, không cần lại đưa tiễn!”
Diệp Giảng Lang xúc động không nói lên lời:
- “Sơn trưởng,...bảo trọng.” Chuyến đi này, không biết bao lâu mới có thể về lại thư viện.
Đám người không có dừng lại, tiếp tục đưa đến giao lộ Đông Trang Trấn
...
Buổi sáng mùa đông,
Tân Đông Trang Trấn ba tung ba hoành, phố xá như bàn cờ, giờ này khá náo nhiệt. Có thợ, người bán, kẻ buôn, duy trì trị an,... còn có một đoàn dài mấy trăm sĩ tử Văn Đạo thư viện tiễn đưa Sơn trưởng, tràng diện lập tức để cho dân chúng trong trấn dân tò mò vây xem.
Trương An Bác nhìn xem dòng người san sát đi theo, lần nữa khuyên nhủ:
- “Chư vị quân tử, xin dừng bước!”
Phân ly sắp đến, trong đám đệ tử không ít người mắt đỏ ngầu.
Từ xưa tới nay, giây phút tiễn biệt luôn có một thứ cảm giác buồn man mác, hy vọng người đi bình an, một chút luyến tiếc,...
Giả Hoàn trong lòng rất xúc động, bái một lễ:
- “Chúng ta tiễn đưa Sơn trưởng.”
La Hướng Dương đứng sau, với mọi người đồng thanh nói:
- “Tiễn đưa Sơn trưởng.”
Trương An Bác chứng kiến cảnh tượng, khẽ thở dài, gật đầu, trầm ấm nói:
“Các ngươi chỉ đưa tới đây thôi!”
Các Giảng Lang, đệ tử thư viện cùng nhau khom lưng hành lễ:
- “Chúc Sơn trưởng lần này đi thuận buồm xuôi gió!”
Lại một đợt đồng thanh vang lên, Trương An Bác con mắt có chút ướt át, đáp lễ, vào trong xe ngựa, rời đi.
Dưới ánh mặt trời trong trẻo lạnh lùng chiếu rọi, chiếc xe ngựa thong dong tiến lên, dần biến mất trên quan đạo.
Biệt ly chi tình.
- “Ô ô....” Không thiếu đồng học khóc thành tiếng. Sơn trưởng là một vị trưởng giả khoan hậu, đức cao vọng trọng, rất quan tâm tới đệ tử. Nhiều người từng nhận qua ân huệ...
...
Thời cổ đại, một lần tiễn đưa, không biết bao giờ có thể gặp lại, một năm, hoặc nhiều năm không chừng, không thể liên lạc thường xuyên, đi lại thuận tiện như hiện đại,... do đó, cảm xúc ly biệt thời cổ đại hoàn toàn khác biệt.
Giả Hoàn nhớ tới một ca khúc ly biệt nổi tiếng hậu thế.
“Bên ngoài trường đình, bên cổ đạo, cỏ thơm bích liền thiên...... hiếm thấy nhân sinh đoàn tụ, chỉ có biệt ly nhiều... Hỏi quân lần này đi lúc nào trở lại, cảm xúc bồi hồi... Một bình rượu đục rót đầy dư hoan, đêm nay đừng mộng hàn.”
…
…
Sơn trưởng Trương An Bác tại ba ngày đầu tháng chạp tới kinh thành,
Tân Sơn trưởng Văn Đạo thư viện do Diệp Hồng Vân đảm nhiệm, thúc đẩy không khí học tập trong thư viện dần trở lại thời gian trước đây, hăng hái, say mê.
Ngày mùng ba tháng chạp, năm Ung Trị thứ 9,
Đông Trang trấn, Hàm Hanh thương hội đã được thành lập,
Thư viện đệ tử riêng phần mình tự do lựa chọn, có người tiếp tục cố gắng khoa khảo, có người tiến vào thương hội làm việc. Sau gần nửa năm, hồng thủy đã trở thành quá khứ, duy nhất còn lưu lại là chức vị tạm thời của Giả Hoàn Kinh Tây Uyển Bình chẩn tai phó sứ.
...
Tết mồng tám tháng chạp (8/12) vừa qua, lại một trận tuyết lớn.
Lầu hai nhã tọa “thư sinh thực phủ” Tửu lâu,
Tân nhiệm Sơn trưởng Diệp Hồng Vân, ung dung thở dài nói:
- “Giả Hoàn, ta hôm nay mới biết được làm việc thực sự khó khăn.”
Giả Hoàn có chút kì quái, châm rượu cho Diệp Hồng Vân, hỏi:
- “Tiên sinh, lời cảm khái, đệ tử có chút không hiểu!”
Diệp Hồng Vân cười tự giễu, cảm xúc rơi xuống nói:
- “Lạc Giảng Lang sáng hôm nay rời khỏi thư viện, để lại một phong thư.”
Giả Hoàn sửng sốt. Hắn hôm qua còn theo Lạc Giảng Lang học tập 《 Kinh Thi 》, căn bản không cảm thấy Lạc Giảng Lang có ý muốn rời đi.
.
Diệp Hồng Vân giải thích nói:
- “Lạc Giảng Lang hy vọng thư viện đệ tử có thể nghị luận chính sự. Ta là kiên quyết không đồng ý. Hắn phục Sơn trưởng, chưa hẳn phục ta. Lưu lại một câu ‘Đạo khác biệt, mưu cầu khác nhau’.” Ngữ khí có chút đìu hiu, tức giận, một chút bất mãn.
Cái tâm trạng này ai cũng hiểu, trao đổi không thuận, một lời không hợp liền cứ như vậy rời đi, thật sự có chút phản ứng quá khoa trương. sao không thể từ từ nói chuyện.
Giả Hoàn hỏi:
- “Tiên sinh, Lạc Giảng Lang rời đi, có chỗ đến sao? Bây giờ đã là tháng chạp...” Giờ đã là mùa xuân, Lạc Giảng Lang nếu không có nơi đến, ngày Tết sợ không dễ chịu. Mà dự tính năm nay thư viện đãi ngộ với Giảng Lang khá hậu hĩnh.
...
Diệp Hồng Vân nói:
“Hắn cũng không nói. Chỉ là ...ta đoán chừng, sẽ đi Thiện thư viện của Đảng Đông Lâm. Hắn giờ cùng Kinh thành danh sĩ Hàn Cẩn quan hệ qua lại rất thân thiết.”
Giả Hoàn lặng im suy ngẫm, hơn phân nửa thời gian trước, Hàn Tú Tài cho hắn viết thư, viết cả cho Lạc Giảng Lang. Lạc Giảng Lang bây giờ rời đi thư viện, chắc do nhân tố này.
Diệp Hồng Vân đặt đũa, nói:
- “Giả Hoàn, Hàm Hanh thương hội nơi đó, ngươi hỏi xem, đem tiền lương năm nay phát cho Lạc Giảng Lang. Hắn là giảng lang có tư lịch của thư viện. Hắn cáu kỉnh, ta không thể vô nghĩa.”
Giả Hoàn gật đầu:
- “Tiên sinh, yên tâm.” Đây là Lạc Giảng Lang xứng đáng được nhận, thời gian đóng góp cho thư viện, còn tiền thưởng cuối năm, không thể bởi hắn đùng đùng rời đi mà bỏ hết đãi ngộ.
Giả Hoàn gặp Diệp Giảng Lang trên mặt buồn bực, hoàn toàn không có bộ dáng than nhàn những ngày qua, suy nghĩ một chút, hỏi:
- “Tiên sinh, đệ tử nói câu tru tâm, Hà tiên sinh nơi đó không phải cũng không phục người?” Đơn giản nào có tiến sĩ phục tùng Tú tài quản lý.
Diệp Hồng Vân trước đến nay đối đãi Giả Hoàn như đệ tử của mình, dứt khoát không giấu diếm, thở dài nói:
- “Đây là nhân chi thường tình!”
Giả Hoàn đề nghị:
- “Tiên sinh, tại sao không thử một chút chính sách học tập tập trung?”
Diệp Hồng Vân trong lòng suy nghĩ một lần ý tứ Giả Hoàn, tò mò hỏi: “Cái gì gọi là, tập trung học tập?”
Giả Hoàn nói: “Theo tư tưởng nguyên tắc tự do, đó là ý nghĩa học tập tập trung.”
...
Đây chính là chuyên gia giáo dịch nổi tiếng thời kỳ dân quốc Thái Nguyên Bồi tại Bắc Đại đề xuất phương châm mở trường. Khơi dòng, khai sáng giáo dục Trung Quốc. Từng có người ca tụng Thái Nguyên Bồi tiên sinh là Khổng Tử, là chuyên giao giáo dục vĩ đại nhất Trung Quốc.
Rất rõ ràng,
Diệp tiên sinh không có uy vọng Sơn trưởng, ép không được các Giảng Lang thư viện, có liên quan tới văn vị sinh cống. Vậy đã không đè ép được thì dứt khoát không đè. Mỗi Giảng Lang một ý nghĩ, liền để học sinh tự lựa chọn tới cầu học, lớp của ai, từ học sinh tới chọn. Dẫn tới cần cải cách toàn diện các quy định về giờ dạy dọc, khảo thí, tốt nghiệp.
.
Giả Hoàn cùng Diệp tiên sinh hàn huyên tới khuya, nghiên cứu thảo luận rất nhiều. Dù sao, không thể đem cơ chế giáo dục hiện đại trực tiếp áp dụng với thư viện.
Thời đại nào, có đặc điểm thời đại đó, không phải muốn làm theo ý mình là được.
.....