Chương 5: Lời khuyên của sâu bướm (Advice from a Caterpiliar)

Trong giây lát, Sâu bướm và Alice im lặng nhìn nhau. Cuối cùng Sâu bướm cũng rút ống điếu khỏi miệng và lên tiếng, giọng uể oải, ngái ngủ:

- Cô là ai?

Mở đầu như vậy thì chẳng ai muốn nói chuyện cả. Tuy vậy, Alice cũng dè dặt đáp.

- Tôi... Tôi không biết, thưa ông. Nhưng chỉ lúc này thôi. Ít ra thì sáng nay khi ngủ dậy tôi vẫn còn biết tôi là ai, nhưng từ đó đến bây giờ tôi nghĩ là tôi đã thay đổi nhiều lần rồi.

Sâu bướm lạnh lùng hỏi.

- Cô nói thế là ý gì? hãy giải thích đi nào!

- Tôi e rằng tôi không thể giải thích rõ hơn. Bởi vì bản thân tôi cũng không hiểu nổi điều đó. Trong một ngày mà kích thước cơ thể tôi cứ bị thay đổi nhiều lần thì đó là điều vô cùng khó hiểu. - Alice lễ phép trả lời.

- Cũng không hẳn.

- Ồ, có lẽ là ông chưa từng thấy điều đó. Nhưng khi nào ông biến thành nhộng, và rồi thành bướm, tôi cho rằng ông sẽ hiểu điều đó kỳ quặc như thế nào, có đúng thế không thưa ông?

- Không kỳ quặc tí nào cả.

- Vâng, có thể ông có những cảm nghĩ khác. Nhưng tất cả những gì tôi biết đều rất kỳ quặc đối với tôi.

- Này cô! Nhưng cô là ai mới được chứ? - Sâu bướm khinh khỉnh nói.

Câu hỏi đó lại đưa họ trở về đoạn mở đầu của cuộc đối thoại. Alice cảm thấy hơi bực mình trước cái kiểu đưa ra những câu hỏi chỏng lỏn như thế của Sâu bướm. Cô đứng thẳng người và lên tiếng với thái độ từ tốn:

- Tôi cho rằng ông nên nói cho tôi biết ông là ai trước đã.

- Tại sao chứ? - Sâu bướm hỏi.

Lại một câu hỏi khiến người ta bối rối. Và bởi vì Alice không nghĩ ra được câu trả lời thỏa đáng và cũng vì Sâu bướm hình như cũng đang trong tâm trạng rất không thoải mái nên Alice bèn bỏ đi.

- Quay lại đi! Tôi có chuyện quan trọng cần nói đây! - Sâu bướm gọi.

Câu nói đó vang lên như một lời hứa hẹn và Alice quay lại.

- Cô hãy bình tĩnh nhé. - Sâu bướm nói.

- Chỉ có thế thôi à? -Alice cố nuốt giận.

- Không đâu. - Sâu bướm trả lời.

Alice cho rằng tốt hơn hết là nên chờ xem, vả lại lúc này cô cũng chẳng có việc gì làm và biết đau, con Sâu bướm này lại chẳng kể cho cô một câu chuyện gì đó thú vị. Vài phút trôi qua, Sâu bướm vẫn hút từng hơi ngắn và im lặng. Nhưng cuối cùng nó cũng thôi không khoanh tay nữa, rút ống điếu ra khỏi miệng và bảo Alice:

- Cô cho rằng cô đã bị biến đổi phải không?

- Tôi e là thế, thưa ông. Tôi không thể nhớ được những gì mà trước đây đã từng rất quen thuộc với tôi. Và kích cỡ người tôi thì cứ chưa đến mười phút đã lại thay đổi!

- Không thể nhớ được cái gì?

- Ồ, thí dụ bài "Con ong chăm chỉ", khi tôi đọc lên thì lời lại hoàn toàn khác. - Alice buồn bã nói.

- Cô hãy đọc bài "Cha già rồi, thưa cha William" xem nào.

Alice khoanh tay lại và bắt đầu đọc:

"'Cha già lắm rồi, thưa cha William'

Chàng trai nói:

'Mái đầu cha đã bạc

Sao cha vẫn chơi trò trồng cây chuối

Lẽ nào điều đó hợp với cha?'

Cha William đáp lại lời chàng:

'Ngày trẻ ta sợ rằng bài tập này sẽ làm ta hỏng não

Nhưng đến giờ ta chắc là không phải

Vì ta vẫn thường xuyên tập mãi bài này'

Chàng trai nói:

'Nhưng cha đã già rồi

Cha đang béo lên khác thường lắm đấy

Thế mà cha vẫn nhào lộn ngay ở cửa...

Lí do nào xin cha nói con nghe?'

Ông già tóc trắng như sương tuyết

Bảo rằng:

'Chân tay ta khi còn trai trẻ

Đã được sức dầu cho mãi mãi dẻo dai

Giá chỉ một Shilling một hộp.

Để ta gửi cho con hai hộp nhé, con trai?'

Cha già rồi, hàm răng cha đã yếu,

Chẳng nhai nổi những gì rắn hơn mỡ cứng

Sao cha vẫn chén bay con ngỗng

Hết sạch cả xương cả mỏ hả cha?

Sao cha lại có thể làm được điều đó?'

Người cha nói:

'Vì thời trai trẻ

Ta đã tuân theo một nguyên tắc tuyệt vời

Là suốt ngày cãi vã với vợ ta

Cho cơ bắp cứng lên và hàm răng cũng vậy

Giờ già rồi ta cũng vẫn như thế.'

'Cha già rồi' Chàng trai lại nói:

'Ai cũng chê mắt cha chẳng còn tinh

Vậy mà cha đặt con lươn trên mũi

Giữ nó cân bằng, sao tài thế hả cha?'

'Ta đã trở lời con ba câu hỏi

Thế là đủ rồi, đừng vênh váo nữa con

Ta không thể cả ngày nghe những câu ngớ ngẩn

Hãy xéo đi kẻo ta đá cho một phát

Văng xuống dưới cầu thang đấy con trai.'"

- Bài thơ này có phải như thế đâu? - Sâu bướm nhận xét.

- Tôi cũng nghĩ là nó không hoàn toàn như thế. Một vài từ đã bị sai. - Alice rụt rè đáp.

- Cô đọc sai từ đầu đến cuối thì có. - Sâu bướm quả quyết và trong giây lát cả hai đều im lặng.

Rồi Sâu bướm lên tiếng trước:

- Cô muốn mình sẽ to ra như thế nào?

- Ôi, về mặt kích thước thì tôi cũng không có yêu cầu gì đặc biệt lắm. - Alice vội vã đáp. - Vấn đề là chẳng ai muốn thân hình mình cứ bị thay đổi luôn xoành xoạch, ông hiểu chứ?

- Tôi không hiểu.

Alice im lặng. Chưa bao giờ cô thấy tâm trí mình lại rối bời đến thế và cô cảm thấy mình đang mất bình tĩnh.

- Thế cô đã hài lòng với kích thước hiện giờ của mình chưa? - Sâu bướm hỏi.

- Thưa ông, thật sự là tôi muốn mình cao lớn hơn chút nữa. Chỉ cao có ba inch thế này thì tệ hại quá.

- Đó thật sự là chiều cao tuyệt vời đấy! - Sâu Bướm cáu kỉnh nói rồi đứng thẳng người lên (nó cao đúng 3 inch).

- Nhưng tôi không quen với chiều cao như thế! - Alice khốn khổ cãi lại bằng một giọng thật bi thương.... Và cô nghĩ thầm: "Ước gì các loài vật không dễ tự ái như thế!"

- Sớm muộn gì cô cũng sẽ quen thôi - Sâu bướm nói rồi đút cái ống điếu vào miệng và lại bắt đầu hút.

Lần này Alice kiên nhẫn chờ cho đến khi con sâu kia phải lên tiếng. Chừng một, hai phút sau, Sâu bướm lại rút cái ống điếu khỏi miệng, ngáp vài cái và lắc lắc người, rồi nó bò khỏi cây nấm và trườn vào đám cỏ, vừa bò vừa nói:

- Một bên sẽ làm cô cao lên và bên kia sẽ làm cô bé lại.

- Bên này của cái gì và bên kia của cái gì mới được chứ? - Alice băn khoăn.

- Của cây nấm. - Sâu bướm nói, cứ như nó biết được suy nghĩ của Alice và phút chốc đã không thấy nó đâu nữa.

Alice dành ra một phút để quan sát cây nấm kỹ hơn, cố tìm ra đâu là hai bên của nó, nhưng vì thân cây nấm tròn vo nên việc này vô cùng khó. Cuối cùng cô vòng tay ôm lấy cây nấm và mỗi bên bẻ một miếng.

"Chẳng biết miếng nấm bên nào làm mình to lên và bên nào làm mình bé đi?" Alice tự hỏi rồi cô cắn một miếng nấm nhỏ ở tay bên phải và chờ kết quả. Lập tức cô cảm thấy có vật gì đánh mạnh vào dưới cằm mình, thì ra là cằm cô đã đập phải bàn chân!

Cô hốt hoảng bởi sự thay đổi quá nhanh nhưng đồng thời cũng thấy không được lãng phí thời gian bởi vì cô đang co lại rất nhanh và thế là cô lập tức tìm cách ăn một ít nấm còn lại ở tay bên kia. Lúc đó, cằm cô đã ép sát vào chân đến nỗi phải chật vật lắm mới há được miệng đủ rộng để cắn một miếng nấm. Cuối cùng cô cũng nuốt được một miếng nấm nhỏ ở tay bên trái.

"Xem nào, cuối cùng thì cái đầu của mình cũng đã quay đi quay lại được rồi!" Alice mừng rỡ nói nhưng ngay lập tức tiếng reo vui của cô biến thành tiếng kêu hốt hoảng bởi vì cũng lúc đó, cô không thấy vai mình đâu cả. Khi cô nhìn xuống thì tất cả những gì cô thấy được chỉ là một cái cổ dài ngoẵng, giống như một thân cây mọc chồi lên giữa một biển lá xanh xa tít mù tắp ở phía dưới.

"Toàn bộ màu xanh dưới kia là cái gì thế nhỉ? Còn cái vai của mình thì ở đâu? Ôi, đôi bàn tay khốn khổ của mình, chúng ra sao rồi mà mình không nhìn thấy." Vừa nói, Alice vừa vung vẩy tay nhưng chẳng thấy gì khác, chỉ có đám lá xanh phía dưới hơi dao động.

Bởi vì hình như chẳng có cách gì đưa tay lên đầu, Alice đành phải cúi đầu xuống và cô vui mừng thấy cái cổ cũng có thể cúi xuống một cách dễ dàng và quay đi quay lại mọi phía giống như một con rắn. Cô cũng có thể uốn cong cái cổ theo hình zíc zắc và chuẩn bị sục sạo trong đám lá để tìm đôi tay (đám lá này chính là tán cao nhất trên ngọn cây mà lúc trước cô đi ở dưới). Đúng lúc đó, một tiếng kêu lảnh lót khiến cô vội lùi lại: một con bồ câu lớn lao vào mặt cô và đang dùng đôi cánh của nó đánh cô tới tấp.

- Rắn! - Bồ câu gào lên.

- Tôi không phải rắn! - Alice phẫn nộ nói - Hãy để tôi yên!

- Ta nói lại lần nữa, ngươi đúng là rắn! - Bồ câu lặp lại, nhưng giọng nó đã có phần dịu hơn và còn kèm theo tiếng nức nở - Ta đã tìm đủ mọi cách, nhưng chẳng có cách nào ngăn được chúng!

- Tôi chẳng hiểu gì về những điều bạn nói.

- Ta đã thử ở gốc cây, trên các bờ ruộng và cả hàng rào nữa. Nhưng lũ rắn ấy, với chúng, chẳng nơi nào chúng để ta được yên ổn cả! - Bồ câu tiếp tục giãi bày, chẳng thèm để ý đến Alice.

- Alice càng nghe càng rối, nhưng cô cho rằng tốt nhất là không nên nói gì và cứ để cho đến khi Bồ câu than thở xong.

- Chúng cứ làm như ấp trứng là việc chẳng khó nhọc chút nào ấy. Thế mà ta vừa phải ấp trứng vừa phải canh chừng lũ rắn cả ngày lẫn đêm. Đã ba tuần nay ta không hề chợp mắt!

- Tôi rất tiếc về việc bạn đã bị quấy nhiễu đến thế - Alice nói và bắt đầu hiểu được câu chuyện.

- Ta đã phải mang ổ trứng lên ngọn cây cao nhất trong rừng - Bồ câu vẫn tiếp tục nói, nó cao giọng rít lên - và cứ tưởng cuối cùng ta cũng thoát khỏi chúng, bởi vì để vào được ổ của ta thì chúng chỉ có thể phi từ trên trời xuống! Thế mà... Trời ơi! Đồ rắn khốn khiếp!

- Nhưng xin nói với bạn rằng tôi không phải là rắn. Tôi... Tôi là...

- Được rồi, thế cô là gì!? Ta có thể thấy cô đang cố bịa chuyện gì đó!

- Tôi... Tôi là một cô bé - Alice nói nhưng chính cô cũng đâm ra hơi nghi ngờ khi cô nhớ tới những lần biến đổi mà cô đã trải qua trong ngày hôm đó.

- Cứ như thật ấy! - Bồ câu nói, giọng khinh miệt - Trong đời mình, ta đã từng gặp nhiều cô bé dễ thương, nhưng chưa bao giờ thấy một cô bé có cái cổ như thế! Không, không phải! Cô đúng là một con rắn! Dù cho cô có chối bỏ điều đó cũng vô ích thôi. Ta đoán rằng rồi cô sẽ bảo rằng cô chưa bao giờ ăn trứng đấy!

- Tất nhiên là tôi đã từng ăn trứng rồi! Alice nói vì cô vốn là một đứa trẻ thật thà. - Nhưng bạn biết đấy, các cô bé đều ăn trứng và cũng ăn nhiều như rắn ăn trứng ấy.

- Ta không tin, nhưng nếu các cô bé đã ăn trứng thì chúng cũng là loài rắn, đó là tất cả những gì ta có thể nói - Bồ câu nói.

Đối với Alice, đây quả là một suy nghĩ rất mới lạ và cô im lặng, bồ câu thừa dịp nói tiếp:

- Cô đang tìm trứng, ta biết điều đó quá rõ và cho dù cô là một cô bé hay là một con rắn thì đối với ta cũng thế cả thôi, chẳng có ý nghĩa gì.

- Nhưng với tôi thì nó lại rất quan trọng! - Alice vội nói - Có điều bây giờ tôi không đi tìm trứng và dù tôi có tìm trứng đi chăng nữa thì đó cũng không phải là trứng của bạn. Tôi không thích ăn trứng sống.

- Ờ! Thế thì hãy xéo khỏi đây đi! - Bồ câu xưng xỉa nói và bắt đầu nằm xuống ổ để ấp trứng. Alice cúi xuống, cố luồn mình giữa những hàng cây, bởi vì cổ cô cứ luôn mắc phải những cành cây và mỗi lần như thế cô lại phải dừng lại để gỡ nó ra. Lát sau, cô chợt nhớ cả hai tay cô vẫn còn giữ mấy miếng nấm. Thế là rất thận trọng, cô cắn một miếng nhỏ ở tay bên này rồi lại cắn một miếng nhỏ ở tay bên kia, người cô thì lúc to ra lúc lại bé đi, cứ như thế cho đến khi cô trở về chiều cao cũ.

Có được chiều cao cũ sau một thời gian dài biến đổi liên tục đã mang lại cho cô một cảm giác thật lạ lùng, nhưng chỉ sau vài phút ngỡ ngàng lúc ban đầu rồi cô cũng thấy quen và lại bắt đầu trò truyện một mình như cô vẫn thường làm vậy. "Xem nào, thế là một nửa kế hoạch của mình đã được thực hiện! Tất cả những thay đổi này thật khó hiểu! Mình chẳng thể nào biết được cứ sau mỗi phút mình sẽ biến ra như thế nào nữa! Nhưng dù sao mình đã trở lại chiều cao như cũ rồi. Việc tiếp theo là phải vào khu vườn tuyệt đẹp kia mới được, nhưng không biết phải vào đó bằng cách nào?" Vừa nói đến đó, Alice bỗng thấy mình đã bước vào một khu đất trống, trên đó chỉ có một ngôi nhà nhỏ cao khoảng bốn foot. "Ai có thể sống ở đây nhỉ? Mà mình to thế này thì gặp họ làm sao được, vì mình sẽ làm cho họ phát hoảng lên ấy chứ!" Nghĩ vậy, cô lại nhấm nháp một miếng nấm ở tay phải và không dám đến gần ngôi nhà cho đến khi cô nhỏ lại chỉ còn cao khoảng chín inch.