Trước kia, từ một trang chưa rõ nguồn gốc Hữu Đức tra được, nước ta đại loại là dùng chữ hán từ những năm đầu tiên sau Công Nguyên. Do bắc thuộc, không những thế dù tới khi kết thúc ách đô hộ ngàn năm, nước ta vẫn chưa bỏ.
Chỉ tới đầu thế kỉ 19, tức năm 1919 khoa cử mới bỏ đi chuyển sang chữ quốc ngữ, cũng là tiếng việt hiện tại.
Tuy vậy, chữ hán đó cũng chỉ là loại chữ ngoại lai, mục đích chính là muốn đồng hóa dân tộc, muốn đô hộ nước ta. Nói chung là cũng chỉ quan lại hoặc một số ít thư sinh là biết thôi, người dân chả ai thèm học. (1).
Trên thực tế, chúng ta cũng có chữ viết riêng biệt từ trước đó rất lâu, bản sắc dân tộc đâu đâu chả có. Dù là chữ hán nhưng đọc vẫn là tiếng việt, tiếng nói vẫn là tiếng bây giờ. Tức là học chữ nhưng không học tiếng, quả là bậc đại trí.
Thêm vào đó những từ ngữ mang âm thuần việt đã có từ trước đó rất lâu, sau còn là tiền đề phát triển chữ viết ngày nay.
Đó cũng là những gì Hữu Đức sơ lược được một chút hiểu biết từ bản thân, cơ bản những hiện vật lịch sử cho tới ngày nay còn sót lại quá ít.
Việc viết hay đọc với hắn vốn không quá khó khăn, tất cả bởi vì đã có trí nhớ của cố chủ, cho nên hắn hiểu được. Dẫu sao cố chủ cũng là con nhà giàu, được ăn học đàng hoàng cho tới tận năm mười ba. Chỉ khi bị ép về đây ở rể, y bị bỏ mặc cộng thêm bất mãn từ bản thân mới đâm ra đổ đốn như vậy.
Quay lại câu chuyện, Hữu Đức lúc này đang vật vờ bên cửa sổ, hắn còn hơi say. Cũng nói thêm rằng rượu thời này nồng độ khá nhẹ, thế nên hắn nhâm nhi có hơi quá chén. Kết quả cả đêm ói ra mật xanh lẫn mật vàng tới mấy lần, quả thật là say tới tê tái.
Còn đang thầm hối hận thì phía ngoài phòng, bóng dáng một người bước vào.
"Đức, sức khỏe cháu ổn chưa mà đã xuống giường đi lại rồi? Ta lại còn nghe nói hôm qua cháu ra ngoài tới tận tối mịt mới về."
Người tới chính là bố vợ hờ của hắn, Lương Văn Nam. Ông ta lắc đầu xong tỏ vẻ rất là quan tâm.
"Cháu đã khỏe hơn nhiều rồi, hôm qua chỉ là đi gặp mấy người bạn thôi chú ạ."
"Như vậy là rất tốt, ta cũng đang có chuyện muốn bàn với cháu."
"Thưa chú là chuyện gì ạ?."
"Cháu cũng đã lớn rồi, cũng đến lúc kiến thân lập nghiệp đi thôi."
Hữu Đức hơi nghi hoặc, ông ta là có ý gì đây? Hắn ngập ngừng nói:
"Ừm… ý chú là…"
"Chẳng là ta đã kiếm được cho cháu một chỗ khá ổn định, hiện giờ chỉ còn xem ý cháu thế nào thôi. Cháu cũng biết là ở rể mãi cũng không tốt, đúng không?."
Ông ta lại nói tiếp:
"Không phải ta có ý gì khác, là ta nghĩ cho cháu, cho tương lai của hai đứa. Ừm… Cháu ở đây cũng mang tiếng là ở rể, ta sợ lời thiên hạ…"
Nghe thêm một chập nữa thì Hữu Đức cảm thấy có chút nghi nghi, theo ký ức ông ta nào có tốt tới mức vậy. Nay lại tự dưng đi kiếm việc giúp hắn, lại còn sợ danh tiếng hắn bị hàng xóm láng giềng cười chê.
Rõ là mèo khóc chuột rồi, dẫu thế hắn vẫn bình tĩnh tỏ ra vui vẻ hướng tới ông ta nói:
"Cha mẹ cháu mất sớm, bản thân nương nhờ nhà chú đã lâu, cháu cũng thấy áy náy. Nay chú nói thế thì cháu xin nghe, không biết là chú tìm cho cháu việc gì ạ?."
Hữu Đức uyển chuyển nói ra lời ba xạo, trong lòng hắn lại nghĩ mấy cái tình huống này hình như có chút quen quen.
"Ta có quen với một người bạn làm Kị Úy ở dưới Sương quân phía tây bắc, nơi biên giới với người Đại Lý(2). Hiện nay hai bên đang xảy ra tranh chấp bập bùng, đương lúc cần người tòng quân. Vì thế…."
Ông ta nói thêm rằng đã giới thiệu cho hắn làm một tiểu đội trưởng trong đó, thuộc bộ binh tiền quân.
Nói sơ qua một chút, bản đồ địa lý nước ta bấy giờ rất khác so với bây giờ. Phía đông bắc tiếp giáp với Tống, phía tây bắc với Nguyên - Mông(2), từ tây xuống tây nam với Khmer và phía nam là ChamPa.
Hữu Đức nghe xong thì toát mồ hôi hột, xuyên về thời xưa điều hắn sợ nhất chính là chiến tranh. Hắn là người hiện đại, có thể thấy rõ những hậu quả của chiến tranh để lại. Có thể rõ ràng hình dung, rốt cuộc cũng chỉ có dân chúng, những người không có sức chống lại này là khổ nhất.
Tất nhiên nước không vinh thì dân tất nhục, cho nên ai xâm phạm nhất định phải đánh. Nếu là thời đại của hắn, chỉ cần đất nước gọi Hữu Đức khẳng định đứng lên trả lời.
Nhưng nguyên nhân chính Hữu Đức là người hiện đại, hắn không muốn động đến lịch sử.
Thay đổi bất kỳ một thứ gì đều sẽ tác động không nhỏ tới tương lai, chưa nói tới việc lớn, ngay cái nghịch lý ông nội(3) thôi cũng đủ hắn lạnh người rồi.
Hắn xuyên không về đây được, tức là nghịch lý đó sẽ không diễn ra. Nhưng không có nghĩa là nó sẽ không xảy ra theo cách khác. Ví như mà lấy phải cụ tổ tám trăm năm trước nhà mình, thì đúng là…. thôi.
Nghĩ tới đây hắn liền nói:
"Thưa chú, cháu vốn thích văn. Am hiểu kinh thư, muốn giúp dân làm nông, học đạo nhà Phật. Hiện tại đang dốc lòng tu tập, sau này thi đậu văn sĩ thỏa nguyện lòng này. Vì thế…."
Ông ta nghe vậy thì nhíu này, suy nghĩ chốc lát liền lắc đầu nói:
"Hiện nay phương bắc đang chiến loạn, phía nam nhũng nhiễu, phía tây cũng vậy. Đang lúc triều đình cần lính tráng tòng quân, việc thi cử văn quan hẳn không bằng võ tướng. Chú nghĩ cháu nên nghĩ lại, nhà ta nếu mà có quan võ sẽ thật lợi biết bao."
Thấy Hữu Đức còn đang muốn cự, ông ta lại nói thêm:
"Ta với cha cháu đã kết tình anh em, lời ta cũng như lời cha, cháu nên nghe lấy. Lại nói ta cũng đã đưa thư đi từ lâu, nay chỉ chờ hồi âm đem giấy chứng nhận chở về. Nhanh thì ba bữa chậm thì vài hôm, cháu nên chuẩn bị cho tốt."
Xong xuôi không chờ thêm hắn nói cái gì, ông ta bước ra khỏi phòng mất dạng.
Hữu Đức ngây ra như phỗng, bờ môi run rẩy sau kịp phản ứng thì thấy lão ta đã đi khuất rồi. Hắn dở khóc dở cười nằm vật ra giường muốn ngất luôn cho xong, thật đúng là:
"Phận trai làm rể đâu ai thấu
Chỉ thấy nhà cao bèn khen giàu"
Hắn lần mò lại lịch sử thì hình như là Đại Lý đã diệt, thành đất của nhà Nguyên Mông. Sau tới nhà Tống, rồi tiếp đó vài năm nữa, nhà Nguyên lại sẽ xuôi nam tiến công. Lịch sử diễn ra đúng như hắn biết, vậy thì chỉ cần thong dong lên núi ở ẩn là xong.
Hữu Đức chẳng lo, bởi theo lịch sử nước ta anh hùng đầy rẫy tất sẽ thắng to. Vì thế hắn mới vô tư, muốn đủng đỉnh lánh nạn. Nhưng than ơi, đã không kịp mất rồi.
Một khi giấy tòng quân đã về tới tay, việc bất tuân không nghe chính là phản động, là tội chết. Hắn là người yêu nước, tất nhiên không muốn gánh oan danh này. Thêm vào đó, trốn nơi sơn dã vài năm thì không sao, chứ hắn có thanh tu đâu mà ở được cả đời.
"Việc đã thế rồi có hối cũng muộn, đành tới đâu hay tới đó. Trước đó phải kiếm tiền cái đã."
Hữu Đức thầm nghĩ như vậy, tranh thủ kiếm chút tiền tới lúc đó hẳn có việc cần tới. Việc ông ta cho ý định gì thì hắn mặc kệ, giải quyết việc trước mắt cái đã. Hôn sự này vốn không phải dành cho hắn, giải xong cái nạn này đi xuôi ngược ngắm cảnh nhân gian thì vui hơn.
Nghĩ như thế Hữu Đức đi ra khỏi Lương gia, hướng tới phía nam thành mà tới.
…
(1) Việc đa ngôn ngữ thời nay khá thông dụng, thậm chí có phần bắt buộc.
Chỉ cần bạn biết tiếng, xin vào công ty nước ngoài ắt sẽ kiếm được một chân ngon ăn hơn đa số mọi người rất nhiều. Ví như tiếng Trung cũng vậy, thời đó bên cạnh di dân còn có ngôn ngữ ngoại lai. Mục đích vốn là để đồng hóa dân tộc, vì thế tác giả mới nói là không ai thèm học.
(2) Phía tây bắc trước kia vốn là tiếp giáp với Đại Lý, sau năm 1253 bị Mông Cổ tiêu diệt và nhập vào phần lãnh thổ nhà Mông. Tới năm 1271 Hốt Tất Liệt lập lên nhà Nguyên, tuy vậy để dễ cai trị yên dân, nhà Nguyên vẫn để cho người họ Đoàn quản lý nơi đó.
Hữu Đức xuyên không về năm 1275, khi đó Đại Lý mới bị toang có hơn chục năm. Bởi thế, một số người lớn tuổi thời đó vẫn hay gọi phía tây bắc là người Đại Lý, còn Hữu Đức lại nói nhà Nguyên.
(3) Nghịch lý ông nội đối với những bạn yêu khoa học thiên văn thì không quá xa lạ nữa rồi.
Tuy là nghịch lý này không thể xảy ra trong tất cả truyện xuyên không lịch sử được, nhưng mà nam chính vốn là người hiện đại, nghĩ như vậy cũng là bình thường. Cho nên tác giả cũng thêm vào, bạn đọc xin đừng tỏ ra ngạc nhiên.