Chương 1: Tuyển tập tục ngữ hán việt - Phần 1

Sưu tầm ,viết truyện, dùng làm thơ :

Ác giả ác báo, thiện lai thiện báo. = Làm ác gặp ác, làm thiện gặp thiện

Ác quán mãn doanh = Tội ác tày trời

Ai tích vô biên = vô cùng thương tiếc

An cư lạc nghiệp = Chỗ ở ổn định công việc tốt lành

An cư tư nguy. = Sống trong bình an lòng vẫn phải suy nghĩ đến những khi nguy cấp

Án giá sa băng = Chỉ việc ra đi (chết) của vua chúa

An thân, thủ phận. An phận, thủ thường = Bằng lòng với số phận, cuộc sống hiện tại của bản thân

Án binh bất động = Việc binh giữ yên, không tiến không thoái

Anh hùng nan quá mỹ nhân quan = Anh hùng khó qua ải mỹ nhân

Anh hùng xuất thiếu niên = Anh hùng từ khi còn trẻ tuổi

Ấu bất học, lão hà vi = trẻ mà không chịu học, về già vô công rỗi nghề

Bách niên giai lão = Trăm năm cùng (song) thọ

Bạch thủ thành gia = Thành công từ bàn tay trắng

Bán tín bán nghi = Nửa tin nửa ngờ

Băng thanh ngọc khiết = Trong trắng như băng ngọc

Bất chiến tự nhiên thành = Không đánh mà thắng

Bất cộng đái thiên = Thù không đội trời chung

Bất di bất dịch = Không di không chuyển, ở yên một chỗ

Bất đắc kỷ tử = chết bất ngờ.hoặc chỉ sự việc xảy ra bất ngờ

Bách chiến bách thắng = Trăm trận trăm thắng, đánh đâu thắng đấy

Bất nhập hổ huyệt, bất đắc hổ tử = Không vào hang cọp sao bắt được cọp con

Bần cùng sinh đạo tặc, phú quý sinh lễ nghĩa = Khi nghèo khó con người có thể thành trộm cắp, khi giàu sang trở nên bày vẽ màu mè

Bất tài vô tướng = Không có khả năng, không có tướng mạo (vừa bất tài, vừa xấu - nhân tướng)

Bất khả chiến bại = Không thể bị đánh bại -Toàn thắng, không thua bao giờ

Binh quý xuất kỳ bất ý = Trong binh pháp quý nhất là tấn công bất ngờ

Bách thiện hiếu vi tiên = Trăm cái thiện chữ hiếu đứng đầu.

Cải tử hoàn sinh = chết đi sống lại

Cầm kỳ thi hoạ = Đánh đàn, đánh cờ, làm thơ, vẽ tranh.

Cẩn ngôn vô tội, cẩn tắc vô ưu = Giữ gìn lời nói thì không dễ phạm lỗi, cẩn thận thì không phải lo lắng gì.

Cao nhân tất hữu cao nhân trị = Người giỏi ắt có người giỏi hơn.

Cao sơn lưu thủy, hậu hội hữu kỳ = Núi cao, sông dài, có ngày gặp lại.

Can tràng tấc đoạn = Đau đớn như ruột gan đứt lìa

Cận mặc giả hắc, cận đăng giả minh. = "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng" trong tục ngữ Việt Nam.

Châu liền bích lạc = Sự kết hợp vô cùng ăn khớp

Châu hoàn hợp phố = Những gì quí giá trở lại cùng chủ cũ

Chích thủ kình thiên = Một tay chống trời

Chính nhân quân tử = Con người quân tử, chính đáng.

Công thành danh toại = Công danh sự nghiệp hoàn tất.

Cốt nhục tương tàn = Cùng chung huyết thống giết hại lẫn nhau.

Cử án tề mi = nâng án ngang mày, vợ quý trọng chồng nâng khay dâng lên chồng.

Cức trời cức thiên = gai trời gai đất, ý chỉ nhiều chông gai

Cửu ngũ chí tôn = chỉ bậc vua chúa.

Cô lậu quả văn = người hẹp hòi nghe ít.

Danh bất hư truyền = nổi tiếng như vậy là không sai

Danh chính, ngôn thuận, sự tất thành = Có tính chính danh, lời lẽ hợp tình, thì sự việc ắt thành công.

Nghiêm sư xuất cao đồ = Thầy nghiêm khắc sẽ đào tạo ra trò giỏi.

Di sơn đảo hải = Dời non lấp bể

Di hình hoán cốt = Thay hình đổi dạng

Dĩ ân báo oán = Lấy ơn trả oán

Dĩ oán báo ân = Lấy oán trả ơn

Dĩ hoà vi quý = Giữ được hòa khí là điều quý nhất.

Dĩ độc trị độc = Lấy độc trị độc mới hết độc

Du sơn ngoạn thuỷ = Đi chơi núi xanh ngắm nhìn nước biếc.

Dục hoãn cầu mưu = Kéo dài thời gian để tìm mưu kế.

Dục tốc bất đạt = Vội vàng sẽ không thành tựu( Muốn nhanh hóa chậm ).

Duy ngã độc tôn = Tự xem mình là người cao quý duy nhất.

Dương dương tự đắc = Vênh vang đắc ý.

Dưỡng hổ di họa = Nuôi cọp rồi sẽ mang họa (tương tự "Nuôi ong tay áo" trong tục ngữ Việt Nam)

Dĩ dật đãi lao = Lấy sức nhàn thắng sức mỏi

Đả thảo kinh xà = Cắt cỏ động như ngáo đá , đánh rắn động cỏ (gần với câu "Bứt dây động rừng")

Đỉnh thiên lập địa = Đội trời đạp đất

Đại khai sát giới = Xuống dao giết người (thỏa sức chém giết)

Đại ngu nhược trí = Vô cùng ngu muội nhưng lại tỏ ra thông minh.

Đại trí nhược ngu = Vô cùng khôn ngoan nhưng giả vờ ngu si.

Điểu vị thực vi vong, nhân vị tài vi tử = Chim vì ham ăn mà chết, người vì hám lợi mà chết.

Đa mưu, túc trí = Lắm mưu nhiều kế.

Đại từ đại bi = Rất từ bi rất nhân ái

Đồng sàng dị mộng = Nằm cùng giường nhưng khác suy nghĩ, tư tưởng (thường để nói về quan hệ vợ chồng)

Đao quang kiếm ảnh = Ánh đao bóng kiếm

Đáo giang tùy khúc, nhập gia tùy tục = Qua sông tùy khúc sông nông hay cạn, vào nhà nào thì phải tuân thủ qui phép của nhà đó.

Điệu hổ ly sơn = Dẫn dụ hổ ra khỏi rừng.

Đồ thán sinh linh = Muôn người than khóc

Độc nhất vô nhị = Có một không hai.

Đồng bệnh tương lân = Cùng bệnh ở gần, tức là người cùng cảnh ngộ thì sẽ thấu hiểu và thông cảm cho nhau.

Đồng cam cộng khổ = Cùng nhau chia sẻ khổ cực hoạn nạn.

Đồng tâm hiệp lực = Cùng tâm chí cùng hợp sức.

Đồng thanh tương ứng. Đồng khí tương cầu = Cùng thanh âm thì ứng đáp, cùng tính khí thì tìm nhau.

Đồng quy vu tận = cùng chết chung.

Động phòng hoa chúc = Vào phòng cưới với cô dâu.

Đơn thương độc mã = Một gươm một ngựa một thân một mình

Đức cao vọng trọng = Tôn nghiêm cao quý

Đa văn vi phú = nhiều kiến thức là người giàu có

Hàm huyết phún nhân tiên ô tự khẩu = Ngậm máu phun người thì dơ miệng mình trước.

Hậu sinh khả úy = Lớp trẻ sinh sau đáng nể.

Hổ phụ sinh hổ tử = Cha giỏi sinh con giỏi, tương đương với câu "Cha nào con nấy" trong tục ngữ Việt Nam.

Hổ phụ khuyển tử = Cha hổ sinh con chó = cha tài giỏi mà con chẳng ra gì.

Hổ thác lưu bì, nhân thác lưu danh. = Tương tự "Hổ chết để da, người ta chết để tiếng" trong tục ngữ Việt Nam.

Hồ bằng cẩu hữu: Bè mà không phải bạn, bạn xấu

Hồ trung thiên địa = Tiên cảnh mà đạo giáo thường nói tới, hoặc chỉ nơi siêu phàm thoát tục.

Họa hổ họa bì nan họa cốt, tri nhân tri diện bất tri tâm. = Vẽ hổ chỉ vẽ da chứ khó vẽ xương, biết người biết mặt nhưng không biết lòng.

Họa vô đơn chí, phúc bất trùng lai = Xui xẻo thường dồn dập đổ đến, may mắn thường không đến lần nữa.

Hoan thiên hỉ địa = Trời đất vui vẻ

Hoạn lộ, họa lộ = Đường thăng quan tiến chức là đường dẫn đến tai họa.

Hồng nhan hoạ thuỷ = Người phụ nữ đẹp là nguồn gốc tai họa

Hoàng thân quốc thích = Họ hàng máu mủ với vua chúa.

Hoàng thiên bất phụ hảo tâm nhân = Trời không quên người hiền đức.

Hồi tâm chuyển ý = Thay đổi ý định

Hồng nhan bạc mệnh = Người đẹp yểu mệnh " Nữ giới tối kỵ đào hoa " cả Đào hoa Mệnh ( Tử vi )và Đào hoa Diện ( Sắc mặt ) Tức la đa đoan , số mệnh bạc bẽo long đong.

Huynh đệ như thủ túc = Anh em như thể chân tay

Húy tật kỵ y = Giấu giếm bệnh tật, sợ bệnh sợ thuốc.

Hư trương thanh thế = Giả vờ huênh hoang vỗ ngực chứ thực sự không có gì.

Hương tiêu ngọc vẫn = Hương tan ngọc nát.

Hữu chí cánh thành = Có ý chí làm gì ắt cũng thành, tương tự "Có chí thì nên" trong tục ngữ Việt Nam.

Hữu danh vô thực = Chỉ có danh tiếng mà không có thực tài.

Hữu dũng vô mưu = Có sức mạnh mà không mưu kế

Hữu duyên bất cần cầu. Vô duyên bất tất cầu = Có duyên không cần cầu. Vô duyên khỏi phải cầu

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ. Vô duyên đối diện bất tương phùng = Nếu có duyên thì nghìn dặm xa xôi vẫn gặp được nhau. Nếu không có duyên thì trước mặt nhau vẫn không gặp được nhau.

Hữu duyên vô phận = Có duyên mà không có phận

Hữu phận, vô duyên = Có phận mà không có duyên

Hữu xạ tự nhiên hương = Nếu có mùi thơm thì tự nó sẽ phát ra, người có tài đức thì tự người ta sẽ biết đến.

Hữu tài, vô phận = Có tài không gặp hội

Hữu tài vô vận bất thành công = có tài nhưng không gặp vận may thì không thể thành công .

Khai chi tán diệp = Tương tự như "Đâm chồi nảy lộc", ý chỉ việc con đàn cháu đống, nối dõi tông tường.

Khai thiên tích địa : Khai thiên lập địa= thửa còn ban sơ

Khẩu Phật tâm xà = Miệng nói từ bi, tâm rắn rết, ác độc

Khẩu thị tâm phi = Miệng nói một đằng tâm nghĩ một nẻo

Kim chi ngọc diệp = Cành vàng Lá ngọc

Kinh thiên cức địa = chông gai, chướng ngại khắp nơi

Kinh thiên động địa = Long trời lở đất

Kính nhi viễn chi = Cung kính đứng xa mà nhìn

Kính lão đắc thọ = Kính trọng người già , thì cũng được sống lâu

Khí định thần nhàn = Dáng vẻ bình tĩnh, nhàn nhã

Ký lai nhi tắc an chi = Tương tự "Thuyền đến đầu cầu tự nhiên thẳng", việc đến một lúc nào đó tự an định, giống như tàu, thuyền khi cập đến bến sẽ được neo lại theo hướng vuông góc với cầu tàu.

Kỳ phùng địch thủ = Gặp người đồng cân đồng lạng đồng sức.

Kỳ sở bất dục, vật thi ư nhân = Điều gì mình không muốn thì chẳng nên làm đối với người khác.