Tranh luận được 10 phút trên CNN, Thượng nghị sĩ Sexton không hiểu nổi vì sao lúc đầu ông lại lo lắng đến thế. Marjorie Tench không phải là đối thủ đáng gờm như ông tưởng. Dù có tiếng là người sắc sảo, bà ta giống vật tế thần hơn là đối thủ nặng ký.
Đúng là ngay đầu buổi tranh luận, bà ta đã công kích theo logic rằng cương lĩnh tranh cử của ông là định kiến với phụ nữ, nhưng rồi khi xiết chặt vòng vây, bà ta lại phạm phải một số sai lầm khá hớ hênh. Khi hỏi ông sẽ lấy tiền đâu đề tăng chi cho giáo dục nếu không tăng thuế, Tench đã bóng gió đề cập đến cái bung xung NASA.
Dù Sexton định dành đề tài NASA đến cuối cuộc thảo luận, Marjorie Tench đã đề cập sớm đến đề tài này. Đồ thộn!
- Nói đến chuyện NASA - Sexton làm ra vẻ lơ đễnh - chị có bình luận gì về tin đồn là NASA lại mới có thêm một thất bại nữa không?
Bà ta không nao núng.
- Tôi e rằng chưa bao giờ nghe nói tới tin đồn đó. - Giọng nói khê nồng của bà ta nghe chẳng êm tai chút nào.
- Tức là chị không có bình luận gì?
- Tôi e là không.
Sexton thấy hả hê. Trên bình diện truyền thông. – "không bình luận gì" tức là "lời buộc tội là đúng".
- Tôi hiểu. - ông nói. - Thế còn về tin đồn là Tổng thống đã bí mật gặp Giám đốc NASA thì sao?
Lần này trông Tench có vẻ ngạc nhiên. - Tôi không hiểu anh nói về cuộc gặp nào. Tổng thống có rất nhiều cuộc gặp.
- Dĩ nhiên là thế. - Sexton quyết định sẽ tấn công bà ta trực diện.
- Chị Tench này, có phải là chị cũng nhiệt thành ủng hộ cho cơ quan vũ trụ của chúng ta không?
Tench thở dài, có vẻ mệt mỏi vì liên tiếp bị ông o ép.
- Tôi tin là chúng ta cần phải duy trì thế thượng phong của Hoa Kỳ về khoa học kỹ thuật - bất kể đó là về mặt quân sự, công nghiệp, tình báo, hay viễn thông. Dĩ nhiên phải kể cả NASA. Tôi ủng hộ.
Sexton thấy Gabrielle nháy mắt bảo ông hãy lùi một bước, nhưng ông đã ngửi thấy mùi máu rất gần.
- Không biết có phải do ảnh hưởng của chị mà Tổng thống nhiệt tình ủng hộ NASA đến như thế không?
Bà ta lắc đầu.
- Không hề. Tổng thống cũng hoàn toàn tin tưởng vào vai trò quan trọng của NASA, ông ấy tự đưa ra quyết định của chính mình.
Sexton không dám tin vào tai mình. Ông vừa cho Tench một cơ hội đó gỡ tội cho Tổng thống bằng cách nhận bớt tội nuông chiều NASA về mình. Nhưng không, bà ta đã đổ hết tội cho Tổng thống.
Tổng thống tự đưa ra quyết định của chính mình. Có vẻ như Tench đang cố tình nhấn vào sự khác biệt giữa mình với Tổng thống. chẳng có gì quá ngạc nhiên. Rốt cuộc thì, sau khi đâu đã vào đấy. Marjorie Tench cũng cần phải tìm công việc mới cho mình.
Tench và Sexton còn tiếp tục tranh luận thêm hồi lâu nữa. Bà ta đã thử thay đổi đề tài, nhưng ông khăng khăng nói về mỗi đề tài ngân sách của NASA mà thôi.
- Thưa Thượng nghị sĩ. - bà ta lí luận - ngài định cắt giảm ngân sách của NASA, thế thì rất nhiều chuyên gia sẽ mất việc.
Sexton gần như cười thẳng vào mặt bà ta. Thế mà cũng đòi là bộ óc sắc sảo nhất ở Washington! Bà ta cần phải học thêm rất nhiều về nhân khoa học của Hoa Kỳ. Các chuyên gia chỉ là cái mắt muỗi so với biết bao nhiêu người lao động chân tay.
Ông chộp ngay cơ hội.
- Chúng ta đang nói đến những khoản tiền hàng tỉ đô la, Marjorie ạ, cho nên nếu một vài nhà khoa học rất dễ tìm việc của NASA mất việc thì cứ đề họ tự lái những chiếc xe hơi sang trọng của họ đi kiếm việc ở chỗ khác. Tôi cam kết sẽ rất chặt chẽ trong các khoản chi tiêu.
Marjorie lặng ngắt, như thế chưa hết choáng váng sau đòn tấn công này.
Người dẫn chương trình CNN nhắc khéo:
- Thưa bà Tench, bà thấy thế nào?
Cuối cùng thì bà ta cũng hắng giọng và lên tiếng.
- Có vẻ như tôi hơi ngạc nhiên thấy Thượng nghị sĩ Sexton sẵn lòng lựa chọn tư thế cương quyết chống lại NASA.
Sexton nheo mắt. Đánh đẹp đấy, thưa quý bà.
- Tôi không chống lại NASA, tôi không thích bị buộc tội kiểu đó chút nào. Tôi chỉ nóỉ rằng NASA là bằng chứng cho cung cách ném tiền qua cửa sổ của Tổng thống. NASA tuyên bố là họ có thể chế tạo được tên lửa với giá năm tỉ đô la, nhưng thực tế lại ngốn tới mười hai tỉ. Họ nói rằng chỉ cần tám tỉ đô la là đủ đề xây một trạm vũ trụ, nhưng bây giờ chi phí đã lên tới một trăm tỉ rồi.
- Hoa Kỳ là quốc gia đi tiên phong, Tench phản kích, - Vì chúng ta luôn tự đặt ra những mục tiêu rất cao cả và dù gặp khó khăn vẫn không lùi bước.
- Tôi chẳng thấy kiểu tự hào dân tộc đó có gì thuyết phục cả, Margie ạ. Trong hai năm qua NASA đã lạm chi những ba lần, để rồi lại cun cút bám đít Tổng thống hòng xin thêm tiền để sửa chữa những sai lầm của chính mình. Thế mà là tự hào dân tộc à? Nếu muốn nói đến tự hào dân tộc thì hãy nhìn các trường học của chúng ta kia kìa. Nhìn hệ thống chăm sóc sức khoẻ cộng đồng ấy. Hãy bàn cách làm sao để những đứa trẻ thông minh của chúng ta được lớn lên trên một đất nước có nhiều cơ hội cho chúng. Đó mới chính là tự hào dân tộc!
Mắt bà ta mở to:
- Tôi có thể hỏi ngài một cách thẳng thắn không, thưa Thượng nghị sĩ?
Sexton không buồn trả lời, chỉ ngồi im chờ bà ta hỏi.
Bà ta hỏi hết sức từ tốn, với vẻ tự tin lạ thường:
- Thưa Thượng nghị sĩ, nếu NASA không thể tiếp tục nghiên cứu vũ trụ với ngân quỹ ít hơn mức hiện nay, ngài có ý định giải tán cơ quan này không?
Câu hỏi chả hơn gì hòn đá ném xuống ao bèo. Có lẽ Tench chỉ là ả gái già ngu si. Bà ta vừa đưa ra cái bẫy tầm thường - câu hỏi "có-hoặc-không" được chuẩn bị sẵn để buộc người ta phải thể hiện thật rõ lập trường của mình.
Theo bản năng, ông né tránh:
- Tôi tin chắc rằng nếu được quản lí hiệu quả. NASA có thể cắt giảm chi tiêu mà vẫn tiếp tục hoạt động hiệu quả.
- Thượng nghị sĩ Sexton, hãy trả lời câu hỏi của tôi. Thám hiểm vũ trụ là công cuộc mạo hiểm và tốn kém. Chúng ta chỉ có thể chọn hoặc là xốc tới - hoặc là bỏ cuộc. Có quá nhiều rủi ro. Tôi xin hỏi lại: nếu ngài trở thành Tổng thống, và buộc phải đưa ra quyết định hoặc là tiếp tục cấp cho NASA khoản ngân sách kếch xù y như hiện nay, hoặc là giải tán nó đi, ngài sẽ chọn cách nào?
Rác rưởi. Sexton ngước mắt nhìn Gabrielle bên kia bức tường kính. Đôi mắt của cô mang thông điệp mà ông đã biết trước.
- Ngài đã tuyên bố rõ ràng. Cứ thẳng thắn. Đừng dông dài làm gì.
Ông ngẩng cao đầu:
- Vâng. Tôi sẽ chuyển thẳng ngân sách của NASA cho các trường học nếu cần. Nếu buộc phải chọn giữa giáo dục và vũ trụ, tôi chọn trường học.
Marjorie làm ra vẻ vô cùng ngạc nhiên:
- Quả là gây sốc. Tôi có nghe nhầm không đây? Nếu là Tổng thống, ngài sẽ ra tay loại bỏ mọi chương trình nghiên cứu vũ trụ à?
Sexton giận sôi lên. Bây giờ thì Tench đã mớm tận miệng ông, ông chưa kịp phản kích thì bà ta đã nói tiếp.
- Thưa Thượng nghị sĩ, có đúng là ngài sẽ giải tán chính cơ quan đã đưa con người lên Mặt trăng hay không?
- Tôi nói rằng cuộc chạy đua vũ trụ đã kết thúc! Thời thế đã đổi khác rồi. NASA giờ không còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống hàng ngày của dân Mỹ nữa, nhưng vẫn tiếp tục ngốn những khoản tiền khổng lồ y như ngày xưa!
- Thế ngài không nghĩ rằng nghiên cứu vũ trụ sẽ có lợi cho tương lai hay sao?
- Dĩ nhiên là có chứ, nhưng mà NASA là con khủng long! Để cho các công ty tư nhân làm việc đó. Không nên để những người dân cứ phải dốc hầu bao ra mà đóng thuế mỗi khi NASA muốn chi vài tỉ để chụp một bức ảnh sao Hoả. Người dân Mỹ đã chán ngán cảnh bán rẻ tương lai con em họ để chi trả cho một tổ chức đã từ lâu chẳng làm nên cơm nên cháo gì nhưng lại ngốn những khoản tiền khủng khiếp!
Tench thở dài rất kịch:
- Không làm nên cơm nên cháo gì? Chỉ trừ chương trình SETI, NASA đã đạt biết bao nhiêu thành quả.
Sexton kinh ngạc nghe thấy từ SETI từ chính miệng Tench.
Marjorie ngờ nghệch. Cảm ơn đã nhắc tôi khỏi quên. Chương trình tìm kiếm những sinh vật ngoài vũ trụ là cái máy đốt tiền khủng khiếp nhất từ trước đến nay. Dù NASA đã cố tình che đậy điều đó bằng cách đặt cái tên khác cho xuất xứ và sửa đổi một số mục tiêu của chương trình, đây vẫn là ván bài đại bại.
- Marjorie, tôi bàn đến SETI chỉ vì chị đã nhắc đến thôi đấy.
Thật kỳ lạ, Tench có vẻ rất hào hứng muốn nghe.
Sexton hắng giọng:
- Hầu hết dân Mỹ không biết rằng suốt 30 năm nay, NASA vẫn đang tìm kiếm những dạng sống thông minh ngoài trái đất. Và đó là cuộc săn lùng vô cùng đắt đỏ - vô số các vệ tinh nhân tạo, biết bao nhiêu máy thu phát vô tuyến khổng lồ, hàng triệu đô la để trả lương cho những nhà khoa học ngồi mọc rễ trong phòng tối để nghe những đoạn băng câm lặng. Đó là sự phí phạm đáng xấu hố.
- Thượng nghị sĩ cho rằng không có dạng sống thông minh nào tồn tại trong vũ trụ ư?
- Ý tôi là nếu một cơ quan Chính phủ nào khác chi những bốn lăm tỷ đô la ròng rã suốt ba lăm năm mà không thu được bất kỳ thành quả nào, cơ quan ấy hẳn đã bị giải tán từ lâu rồi. - Sexton gượng một lúc để nhận định vừa rồi có thêm trọng lượng. - Ba mươi lăm năm đủ để chúng ta thấy rõ rằng chẳng hề có sự sống bên ngoài trái đất.
- Nhỡ ngài sai thì sao?
Sexton mở mắt trừng trừng.
- Ồ lạy Chúa, thưa chị Tench, nếu sai thì tôi sẽ ăn cái mũ của mình.
Cách đó sáu dặm, trong phòng bầu dục, Tổng thống Zach Herney tắt ti vi và tự rót cho mình một ly. Đúng như Marjorie Tench đã hứa, Thượng nghị sĩ Sexton đã cắn câu - cả lưỡi câu, dây câu lẫn chì lưới.