“Tối nay ta sẽ đi dạo ngoài bờ biển,” Anne nói với Gog và Magog một tối tháng Mười nọ. Không còn ai khác để kể, vì Gilbert đã đi qua bên kia vịnh. Anne đã xếp dọn căn nhà nhỏ của mình theo một trật tự không chút tì vết mà người ta phải trông đợi ở bất cứ ai được Marilla Cuthbert nuôi dạy, và cảm thấy mình có thể đi lang thang ra bờ biển với một lương tâm trong sạch. Những chuyến lang thang bờ biển của cô nhiều và đầy vui thú, đôi khi với Gilbert, đôi khi với thuyền trưởng Jim, đôi khi một mình với những suy nghĩ của riêng mình và những giấc mơ mới mẻ, ngọt ngào đến nhức nhối đang bắt đầu quét qua cuộc đời cô những chiếc cầu vồng. Cô yêu bờ vịnh dịu dàng, sương khói và bờ cát bạc vi vu gió, nhưng trên tất cả cô yêu bờ đá, với những vách những hang và hàng đống đá cuội được sóng mài mòn nhẵn, với những vũng nhỏ nơi sỏi lấp lánh dưới làn nước; và đêm nay cô lại đi về chính bờ đá này.
Vừa qua một cơn bão mùa thu đầy mưa và gió, kéo dài suốt ba ngày. Sấm sét là những đợt sóng cồn trên đá, hoang dã là những bụi những bọt nước đã thổi qua cồn cát, lo lắng và mịt mù và xáo động là sự bình yên màu xanh ngàn đời của vịnh cảng Bốn Làn Gió. Giờ thì tất cả đã qua, bờ biển lại nằm bóng sạch sau cơn bão; không một cơn gió trở mình, nhưng vẫn có một con sóng vỗ mịn màng, dạt vào cát và đá trong một xao động rực rỡ màu trắng – sự thao thức duy nhất trong cái tĩnh lặng và yên bình to lớn, ngập trán.
“Ôi, đây quả là một giây phút đáng để sống qua bao tuần bão bùng và lo lắng,” Anne thốt lên, thích thú hướng ánh mắt xa xôi ngang qua những đợt sóng bập bềnh từ đỉnh vách đá nơi cô đang đứng. Lúc này cô lần mò trên con đường dốc dẫn xuống vũng nhỏ bên dưới, nơi cô như bị nhốt lại cùng với đá và biển và trời.
“Mình sẽ nhảy và hát,” cô nói. “Không có ai ở đây để nhìn thấy mình… đám mòng biển sẽ không đưa chuyện. Mình có thể điên thế nào tùy thích.”
Cô vén váy và xoay tròn trên đầu ngón chân dọc rẻo cát thô ráp chỉ vừa ngoài tầm với của những con sóng suýt chút nữa là ập vào chân cô đám bọt thừa của chúng. Xoay vòng, cười giòn như một đứa trẻ, cô đã đến mũi đất nhỏ chạy ra phía Đông con vũng; rồi đột ngột cô dừng lại, đỏ mặt tía tai; cô không chỉ một mình; đã có một người chứng kiến điệu múa và tiếng cười của cô.
Cô gái có mái tóc óng vàng và đôi mắt xanh màu biển đang ngồi trên một tảng đá nơi mũi đất, khuất nửa người sau một tảng đá khác chìa ra. Cô ta đang nhìn thẳng vào Anne với một nét mặt kỳ lạ… phần kinh ngạc, phần thông cảm, phần – có thể thế chăng? – ghen tị. Cô để đầu trần, và mái tóc rực rỡ của cô, giống hơn bao giờ hết “con rắn tuyệt diệu” của Browning, được quấn quanh bằng một dải ruy băng đỏ thắm. Cô mặc một bộ váy làm bằng thứ chất liệu tối màu nào đó, may rất đơn sơ; nhưng buộc quanh eo cô, nhấn mạnh những đường cong đẹp đẽ của nó, là một chiếc đai lưng rực rỡ bằng lụa đỏ. Đôi tay, đặt trên đùi, màu nâu và có hơi chai cứng vì làm lụng; nhưng làn da ở cổ và má thì trắng như kem. Một ánh hoàng hôn bay bay chiếu rọi qua một áng mây nằm thấp ở đằng Tây và rơi qua tóc cô. Trong một khắc trông cô như linh hồn của biển hiện thân – tất cả những bí ẩn của biển, đam mê của biển và vẻ quyến rũ mơ hồ của biển.
“Cô… chắc cô nghĩ tôi bị điên,” Anne lắp bắp, cố phục hồi sự tự chủ của mình. Bị cô gái trang nghiêm này bắt gặp trong một vẻ phóng túng trẻ con đến thế… cô, phu nhân bác sĩ Blythe, với tất cả danh dự của một bậc mệnh phụ cần phải giữ gìn… thật quá tệ!
“Không,” cô gái nói, “tôi không nghĩ thế.”
Cô ta không nói gì nữa; giọng cô vô cảm; thái độ của cô hơi chút xa lánh; nhưng có gì đó trong mắt cô – hăm hở nhưng e dè, tự kiêu nhưng cầu khẩn – làm Anne thay đổi ý định bước đi. Thay vào đó, cô ngồi xuống trên tảng đá cạnh cô gái.
“Hãy giới thiệu bản thân nào,” cô nói, với nụ cười chưa bao giờ thất bại trong việc gặt hái sự tin tưởng và thân thiện. “Tôi là bà Blythe… và tôi sống trong căn nhà nhỏ màu trắng trên bờ vịnh cảng.”
“Vâng, tôi biết,” cô gái nói. “Tôi là Leslie Moore… bà Dick Moore,” cô thêm vào, vẻ cứng nhắc.
Anne lặng đi mất một lúc đơn thuần vì kinh ngạc. Chưa bao giờ cô có ý nghĩ rằng cô gái này đã lấy chồng… trông cô không có chút dáng vẻ gì của một người vợ. Mà cô lại chính là người láng giềng mà Anne đã hình dung là một bà nội trợ Bốn Làn Gió tầm thường! Anne không tài nào điều chỉnh tập trung tinh thần của mình đủ nhanh theo sự thay đổi đáng kinh ngạc này.
“Thế… thế tức là cô sống trong căn nhà xám trên suối đó,” cô lắp bắp.
“Đúng. Đáng lẽ tôi phải đi thăm cô lâu rồi,” người kia nói. Cô ta không đưa ra một giải thích hay viện cớ gì cho việc không đến.
“Tôi ước gì cô đến,” Anne nói, hồi phục đôi chút. “Chúng ta là láng giềng gần, chúng ta nên là bạn bè. Đấy là điểm yếu duy nhất của Bốn Làn Gió… không đủ hàng xóm. Nếu không thì nó hoàn hảo.”
“Cô thích nó?”
“Thích nó! Tôi yêu nó. Đây là nơi đẹp nhất tôi từng thấy.”
“Tôi chưa được thấy nhiều nơi,” Leslie Moore nói, chậm rãi, “nhưng lúc nào tôi cũng nghĩ ở đây rất đáng yêu. Tôi… tôi cũng yêu nó.”
Cách cô nói, cũng như vẻ ngoài của cô, e thẹn, nhưng hăm hở. Anne có một ấn tượng kỳ quặc là cô gái kỳ lạ này… cô vẫn muốn dùng từ “cô gái”… có thể nói rất nhiều nếu cô ấy muốn.
“Tôi thường ra bờ biển,” cô gái nói thêm.
“Tôi cũng thế,” Anne nói. “Thật kỳ lạ là chưa bao giờ chúng ta gặp nhau ở đây.”
“Có lẽ vì cô đến sớm hơn tôi. Thường là muộn… gần như tối hẳn… tôi mới đến. Và tôi vô cùng thích đến ngay sau một cơn bão… như thế này. Tôi không thích biển đến mức ấy khi nó yên bình và tĩnh lặng. Tôi thích sự đấu tranh… và sự xô đập… và tiếng ồn của nó.”
“Tôi yêu biển trong mọi tâm trạng,” Anne tuyên bố. “Biển ở Bốn Làn Gió với tôi như đường Tình Nhân ở nhà. Tối nay biển có vẻ thật phóng túng… thật hoang dã… có gì đó trong tôi cũng xổ lồng theo. Đấy là lý do vì sao tôi nhảy múa dọc bờ biển một cách hoang dại như thế. Tôi không nghĩ là có ai đó đang nhìn, dĩ nhiên rồi. Nếu cô Cornelia Bryant mà thấy hẳn cô ấy sẽ tiên đoán một viễn cảnh tương lai ảm đạm cho bác sĩ Blythe trẻ tội nghiệp.”
“Cô biết cô Cornelia?” Leslie nói, bật cười. Cô có một tiếng cười thanh thoát; nó trào dậy đột ngột và bất ngờ, khoái chí như tiếng cười của một đứa trẻ. Anne cũng cười.
“Ồ, có chứ. Cô ấy đã xuống căn nhà mơ ước của tôi vài lần.”
“Căn nhà mơ ước?”
“Ồ, đấy là cái tên thân mật ngớ ngẩn mà Gilbert và tôi đặt cho căn nhà của chúng tôi. Chúng tôi chỉ gọi như thế giữa hai đứa thôi. Nó bật ra trước khi tôi kịp nghĩ.”
“Thế ra căn nhà màu trắng nho nhỏ của cô Russell là căn nhà mơ ước của cô,” Leslie nói vẻ kinh ngạc. “Tôi cũng từng có một căn nhà mơ ước… nhưng nó là một cung điện kia,” cô nói thêm, kèm với một tiếng cười mà sự ngọt ngào bị một nốt mỉa mai nho nhỏ làm hỏng đi.
“Ô, tôi cũng từng ước mơ về một cung điện,” Anne nói. “Tôi nghĩ tất cả các cô gái đều thế. Và rồi chúng ta hài lòng yên vị vào những căn nhà tám buồng có vẻ như đã thỏa mãn mọi ước ao của trái tim ta… vì hoàng tử của ta ở đó. Cô chắc đã có cung điện của cô rồi chứ… cô đẹp quá. Cô phải cho tôi nói điều đó – cần phải nói ra điều đó – tôi gần như nổ tung vì ngưỡng mộ. Cô là điều đáng yêu nhất tôi từng thấy, cô Moore ạ.”
“Nếu chúng ta làm bạn thì cậu phải gọi tôi là Leslie,” người kia nói với một xúc cảm lạ lùng.
“Dĩ nhiên mình sẽ gọi. Và bạn của mình gọi mình là Anne.”
“Tôi đoán là mình đẹp,” Leslie nói tiếp, đưa cái nhìn bão bùng ra biển. “Tôi ghét vẻ đẹp của tôi. Tôi ước mình lúc nào cũng đen đúa và xấu xí như cô gái đen đúa và xấu xí nhất trong xóm chài ở đằng kia. À, cậu nghĩ gì về cô Cornelia?”
Sự thay đổi đề tài đột ngột đóng sập cánh cửa vào bất cứ thổ lộ nào khác.
“Cô Cornelia thật đáng yêu phải không?” Anne nói. “Gilbert và mình được mời đến nhà cô ấy dự một bữa trà trọng thể vào tuần trước. Cậu đã nghe nói đến những chiếc bàn rên rỉ rồi chứ.”
“Tôi hình như có nhớ đã từng nhìn thấy cách nói đó trong mấy tờ tường thuật các đám cưới trên báo,” Leslie nói, mỉm cười.
“Ừ, bàn của cô Cornelia đã rên rỉ đấy… ít nhất nó cũng kêu răng rắc… chắc chắn luôn. Mình không thể tin được cô ấy có thể nấu nhiều đến thế cho hai người bình thường. Cô ấy có tất cả các loại bánh nướng nhồi nhân ta có thể kể tên, mình nghĩ vậy… trừ bánh nhân chanh. Cô ấy nói cô ấy đã đoạt giải cho món bánh nhân chanh tại Triển lãm Charlottetown mười năm trước và đã không bao giờ làm thêm cái nào nữa vì sợ mất danh tiếng.”
“Cậu có ăn đủ bánh để làm vừa lòng cô ấy không?”
“Mình thì không. Gilbert chiếm được trái tim cô ấy bằng cách ăn… mình sẽ không nói cho cậu là nhiều đến mức nào đâu. Cô ấy nói cô ấy chưa biết người đàn ông nào lại không thích bánh nướng nhồi nhân hơn Kinh Thánh cả. Cậu biết không, mình yêu cô Cornelia.”
“Tôi cũng thế,” Leslie nói. “Cô ấy là người bạn tốt nhất tôi có trên thế giới này.”
Anne thầm tự hỏi nếu thế thì tại sao cô Cornelia lại chưa bao giờ nhắc đến bà Dick Moore với mình. Cô Cornelia rõ ràng đã nói thoải mái về mọi nhân vật khác trong và quanh Bốn Làn Gió.
“Đẹp chưa kía?” Leslie nói, sau một khoảng lặng ngắn, chỉ tay về một hiệu ứng tinh tế tạo ra từ một tia sáng chiếu qua một khe hở trên đá đằng sau họ, qua một vũng nước xanh sẫm ở chân tảng đá. “Nếu tôi đến đây, và không thấy gì khác ngoài cái đó thôi, tôi sẽ thỏa mãn ra về.”
“Những hiệu ứng của sáng và tối khắp dọc bờ biển này thật tuyệt vời,” Anne đồng tình. “Căn phòng khâu nhỏ của mình nhìn ra cảng, và mình thì ngồi ở cửa sổ mà thưởng thức đến mãn nhãn thì thôi. Màu sắc và hình bóng không bao giờ giống nhau trong vòng hai phút đồng hồ.”
“Và cậu không bao giờ cô đơn?” Leslie đột ngột hỏi. “Không bao giờ… cả khi cậu ở một mình?”
“Không. Mình nghĩ mình chưa bao giờ thực sự cô đơn trong đời mình,” Anne trả lời. “Ngay cả khi mình ở một mình, mình vẫn có những người bạn đồng hành thực sự tốt – những giấc mơ và tưởng tượng và giả vờ. Mình thích thỉnh thoảng được ở một mình, chỉ để nghĩ về mọi thứ và nếm trải chúng. Nhưng mình thích có bạn có bè… và những thời khắc vui vẻ dễ chịu với mọi người. Ôi, cậu có đến chơi với mình không… thường xuyên ấy? Làm ơn đi mà. Mình tin,” Anne nói thêm, cười, “là cậu sẽ thích mình nếu cậu biết mình.”
“Tôi tự hỏi cậu liệu có thích tôi không,” Leslie nghiêm túc nói. Cô không nói để “câu” một lời khen. Cô hướng mắt qua những con sóng đang bắt đầu được đeo những vòng hoa bọt sáng ánh trăng, và mắt cô tràn ngập bóng tối.
“Mình chắc chắn,” Anne nói. “Và làm ơn đừng nghĩ mình hoàn toàn vô trách nhiệm vì cậu nhìn thấy mình nhảy múa trên bờ biển lúc hoàng hôn. Chắc chắn sau một thời gian nữa mình sẽ đàng hoàng lên thôi. Cậu thấy đấy, mình lấy chồng chưa được bao lâu. Mình vẫn thấy mình như một cô gái, và thỉnh thoảng như một đứa trẻ, vẫn thế.”
“Tôi đã lấy chồng được mười hai năm rồi,” Leslie nói.
Đây lại là một điều không thể tin nổi nữa.
“Sao kia, cậu không thể nào bằng tuổi mình được!” Anne thốt len. “Thế thì chắc lúc cưới chồng cậu chỉ mới là một đứa trẻ con!”
“Hồi đó tôi mười sáu tuổi,” Leslie nói, đứng dậy, và nhặt mũ và áo khoác nằm cạnh cô. “Giờ tôi hai tám. Thôi, tôi phải về.”
“Mình cũng thế. Gilbert chắc đã về nhà rồi. Nhưng mình rất mừng là cả hai ta cùng đến bờ biển tối nay và gặp nhau.”
Leslie không nói gì cả, và Anne thấy hơi giá lạnh. Cô đã thẳng thắn dâng mời tình bạn nhưng nó đã không được đón nhận một cách ân cần gì cho lắm, nếu không muốn nói là đã bị từ chối thẳng thừng. Trong im lặng họ trèo vách đá và đi bộ qua một cánh đồng chăn thả nơi những ngọn cỏ dại bông tơ, phai màu trải ra như một tấm thảm nhung kem trong ánh trăng. Khi họ đến con đường ven bờ biển Leslie quay lại.
“Tôi đi lối này, cô Blythe ạ. Cậu sẽ sang thăm tôi lúc nào đó chứ?”
Anne cảm thấy như lời mời vừa được ném về phía mình. Cô có ấn tượng là Leslie Moore đưa nó ra một cách miễn cưỡng.
“Mình sẽ đến nếu cậu thực sự muốn mình đến,” cô nói hơi lạnh lùng.
“Ôi, tôi muốn… tôi muốn,” Leslie thốt lên, với một vẻ hăm hở dường như trào lên cởi tung sự kiềm chế nào đó vốn trói buộc nó.
“Thế thì tôi sẽ đến. Chúc ngủ ngon… Leslie.”
“Chúc ngủ ngon, cô Blythe.”
Anne đi vào nhà trong căn phòng làm việc màu nâu và trút câu chuyện của mình lên Gilbert.
“Vậy là bà Dick Moore không phải là một người quen biết với Joseph à?” Gilbert đùa cợt nói.
“Kh-ô-ông, không hẳn. Thế nhưng… em nghĩ cô ấy từng là một người như thế, nhưng đã ra đi hoặc rút về quy ẩn,” Anne trầm ngâm nói. “Cô ấy rõ ràng là rất khác với những người phụ nữ khác ở đây. Thế mà em đã từng tưởng tượng cô ấy như một bà Rachel Lynde thứ hai chứ! Anh đã bao giờ gặp Dick Moore chưa, Gilbert?”
“Chưa. Anh đã thấy vài người đàn ông làm việc quanh những cánh đồng trang trại, nhưng anh không biết ai là Moore.”
“Cô ấy không hề nhắc đến anh ta. Em biết cô ấy không hạnh phúc.”
“Từ những gì em nói với anh, anh đoán cô ấy đã cưới chồng trước khi đủ lớn để biết rõ đầu óc hay trái tim mình, và nhận ra quá trễ là mình đã mắc một sai lầm. Đấy là một bi kịch thường gặp, Anne ạ. Một người đàn bà tốt sẽ cố mà lấy hoàn cảnh làm vui. Bà Moore rõ ràng đã để điều đó biến mình thành cay đắng và thù hận.”
“Hãy đừng phán xét cô ấy cho đến khi ta biết chuyện,” Anne cầu khẩn. “Em không tin trường hợp của cô ấy lại tầm thường đến thế. Anh sẽ hiểu sự thú vị của cô ấy một khi anh gặp cô ấy, Gilbert ạ. Đấy là một thứ khác biệt đứng ngoài vẻ đẹp của cô ấy. Em cảm giác như cô ấy sở hữu một nội tâm giàu có, mà một người bạn có thể tiếp cận như thể bước vào một vương quốc; nhưng vì một lý do nào đó cô ấy chặn tất cả mọi người lại bên ngoài và nhốt tất cả khả năng của mình vào bên trong bản thân mình, để chúng không thể phát triển và nở hoa được. Đó, em đã vật vã tìm cách định nghĩa cô ấy với chính mình từ lúc em tạm biệt cô ấy, và đấy là mức gần nhất em có thể đến được. Em sẽ hỏi cô Cornelia về cô ấy.”